Αποκατάσταση βλάβων..Ενόψει αυτού τo Κλιμάκιο κρίνει ότι προκειμένου να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα της υποβληθείσας προς έλεγχο προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να προσκομισθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής (υλοποίησης του αντικειμένου της), το οποίο δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην ως άνω οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων (υποέργων και ενεργειών) της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.). Το χρονοδιάγραμμα αυτό δύναται είτε να περιληφθεί στο ως άνω άρθρο του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης που αφορά στη διάρκεια αυτής είτε να προσαρτηθεί σε Παράρτημα αυτής, το οποίο θα ορισθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται τέλος, ότι το κατά τα ανωτέρω νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που θα συνταχθεί και στο οποίο θα ενσωματώνεται το σχετικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ως όρος αυτής, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων..:..Ενόψει αυτών, τo Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι πρέπει να υποβληθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους υποέργων και ενεργειών, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την συνολική διάρκεια ισχύος της σύμβασης, το οποίο πρέπει να είναι σύμφωνο με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Πράξης (βλ. παράγραφο 2 του παραρτήματος Ι της απόφασης ένταξης). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί στο παράρτημα Ι του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε, ότι το κατά τα ανωτέρω συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών. ..το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος ... να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω στοιχεία.

Ασφαλτόστρωση οδών...Ενόψει αυτών, τo Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να υποβληθούν: α) νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης, στο άρθρο 11 της οποίας θα προστεθεί ο όρος ότι οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις της σύμβασης, ακόμα και υπό τη μορφή της παράτασής της, δεν θα αφορούν στο φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο, και β) αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων αυτής, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την ανωτέρω συνολική διάρκεια ισχύος της (20 μήνες). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί ως παράρτημα Ι στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε, ότι το, κατά τα ανωτέρω, συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος ... να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω στοιχεία.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων και Εγκατάστασης Επεξεργασίας λυμάτων ..:Ενόψει αυτών, τo Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία ότι πρέπει να υποβληθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους υποέργων και ενεργειών, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την ανωτέρω συνολική διάρκεια ισχύος της (36 μήνες). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί στο παράρτημα Ι του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε, ότι το, κατά τα ανωτέρω, συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών...Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος … να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω στοιχεία.

Προγραμματική σύμβαση...Το εγκεκριμένο από τα αρμόδια για τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης όργανα των συμβαλλομένων φορέων αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής, το οποίο, κατ’ άρθρο 100 παρ. 2.α΄ του ν. 3852/2010, περιλαμβάνεται στο ελάχιστο νόμιμο περιεχόμενό της και δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης (βλ. άρθρο 7 του σχεδίου σύμβασης), αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.)...Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου η Περιφέρεια ...να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω έγγραφα

Παραχώρηση χρήσης διατηρητέου κτιρίου...Περαιτέρω, δεδομένου ότι έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος από το άρθρο 5 της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης (με τίτλο «χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου της σύμβασης») χρόνος για την ολοκλήρωση των μελετών του έργου (έως 31.9.2013), για την έκδοση των σχετικών αδειών και την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού (έως 30.10.2013), καθώς και ο χρόνος για την υπογραφή του εργολαβικού συμφωνητικού με τον ανάδοχο (έως 31.12.2013), το Κλιμάκιο κρίνει αναγκαία την προσκόμιση νέου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, εγκεκριμένου από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλόμενων φορέων, στο οποίο θα ορίζεται νέο -μεταγενέστερο της υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης- χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου αυτής. Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών ελλείψεων, το Κλιμάκιο δεν μπορεί να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης και κρίνει, συνεπώς, αναγκαία την έκδοση αναβλητικής πράξης, προκειμένου τα στοιχεία του φακέλου να συμπληρωθούν με τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας Πράξης στο Δήμο ….

Παραχώρηση χρήσης διατηρητέου κτιρίου...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει εκ νέου τη διατύπωση οριστικής κρίσης, προκειμένου να προσκομισθεί σχέδιο προγραμματικής σύμβασης, εγκεκριμένο από τα αρμόδια όργανα και των τεσσάρων συμβαλλόμενων φορέων, στο οποίο θα περιέχεται, επικαιροποιημένο, ως προς τα δύο πρώτα χρονικά στάδιά του (ολοκλήρωση μελετών, έκδοση αδειών) και, σε κάθε περίπτωση, μεταγενέστερο του χρόνου υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου αυτής.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ  ΣΥΜΒΑΣΗ-Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων και Δίκτυα Αποχέτευσης Δήμου ... και Παραλίας..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων, με σκοπό, δια της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, και ως τέτοια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, ενώ το γεγονός ότι η ένταξη της ως άνω Πράξης στο ΕΠ - Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. 2014-2020 έχει ολοκληρωθεί σε χρόνο προγενέστερο της σύναψης της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα αυτής ... Εντούτοις, το σχέδιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης δεν έχει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο, καθόσον σ’ αυτό δεν διαλαμβάνεται το απαιτούμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 παρ. 2 του ν. 3852/2010 χρονοδιάγραμμα εκτέλεσής της, το οποίο δεν μπορεί να ταυτίζεται ή να εξαντλείται στη διάρκεια αυτής, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επί μέρους δράσεων που απαρτίζουν το αντικείμενο κάθε Υποέργου ξεχωριστά.Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, εξαιτίας της διαπιστωθείσας ως άνω ουσιώδους νομικής πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση - μονάδα επεξεργασίας λυμάτων..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙ.Α.), το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων, με σκοπό, δια της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, και ως τέτοια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, με την επισήμανση ότι στη δεύτερη σελίδα του, εγκριθέντος από το διοικητικό συμβούλιο της Περιβαλλοντικής Αναπτυξιακής …, σχεδίου σύμβασης πρέπει να παρατεθούν οι εγκριτικές αποφάσεις των αντισυμβαλλομένων, συμφώνως προς τα ορθώς αναγραφόμενα στο εγκριθέν με την 491/14.09.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, αντίστοιχο. Εντούτοις, στην παράγραφο 8 του Παραρτήματος Ι του σχεδίου, όπου παρατίθεται πίνακας της διάρκειας υλοποίησης του έργου, αναγράφεται μεν η μηνιαία διάρκεια καθενός εκ των τεσσάρων υποέργων (υποέργο 1: 20 μήνες, υποέργο 2: 26 μήνες, υποέργο 3: 3 μήνες και υποέργο 4: 30 μήνες), πλην όμως η διάρκεια αυτών δεν εντάσσεται σε αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της Πράξης, από το οποίο να προκύπτει η σειρά εκτέλεσης των υποέργων και, ενδεχομένως, ποια εξ αυτών πρόκειται να εκτελεστούν ταυτοχρόνως. Ενόψει αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να υποβληθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους υποέργων και ενεργειών, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την συνολική διάρκεια ισχύος της σύμβασης, το οποίο πρέπει να είναι σύμφωνο με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Πράξης (βλ. παράγραφο 2 του παραρτήματος Ι της απόφασης ένταξης). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί στο παράρτημα Ι του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε ότι το κατά τα ανωτέρω συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών. Μειοψήφισε ο Εισηγητής Κωνσταντίνος Ροντογιάννης, κατά τη γνώμη του οποίου, η διαπιστωθείσα έλλειψη του απαιτουμένου χρονοδιαγράμματος συνιστά έλλειψη του ελάχιστου αναγκαίου κατά νόμο περιεχομένου της προγραμματικής σύμβασης, η οποία συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, διακωλυτική της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης (βλ. ΕΣ Ε΄ Κλιμ. πράξεις 168, 227, 354, 398/2017), πλην, όμως, η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.

Έργα αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων...Με τα παραπάνω δεδομένα το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω προγραμματική σύμβαση δεν είναι νόμιμη, καθόσον ουσιώδη στοιχεία, αναγόμενα στο ελάχιστο αναγκαίο, κατά νόμο, περιεχόμενό της είτε δεν έχουν αποτελέσει καθόλου αντικείμενο της συμφωνίας των μερών, όπως τουλάχιστον αυτή αποτυπώνεται στο κείμενο του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, είτε δεν έχουν εξειδικευθεί επαρκώς, με συνέπεια η εγκαθιδρυόμενη σχέση να καθίσταται ασαφής ως προς την ακριβή έκταση των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν τα μέρη. Ειδικότερα, οι υποχρεώσεις των μερών είναι αόριστες και γενικόλογες, καθώς δεν προσδιορίζεται, κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, το ειδικότερο περιεχόμενο των αναλαμβανόμενων από αυτά υποχρεώσεων προς το σκοπό της υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων, ειδικά δε ως προς το Δήμο ... δεν προσδιορίζονται παντάπασι. Εξάλλου, στο πλαίσιο περιγραφής του αντικειμένου γίνεται αόριστη αναφορά σε δυνατότητα κατασκευής «οποιουδήποτε άλλου έργου συλλογής, διάθεσης, επεξεργασίας υγρών αποβλήτων ή συμπληρωματικού απαιτηθεί» χωρίς περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση και συσχετισμό με το προγραμματιζόμενο έργο. Αναφορικά με τη διάρκεια της προγραμματικής σύμβασης, προσδιορίζεται στο ελεγχόμενο σχέδιο αορίστως, καθόσον αναφέρεται ότι αυτή εκτείνεται μέχρι την παράδοση των έργων προς χρήση, για την οποία, ωστόσο δεν τίθεται συγκεκριμένο χρονικό σημείο, η δε αναφερόμενη στο χρονοδιάγραμμα ημερομηνία ολοκλήρωσης της πράξης δεν καλύπτει την ως άνω αοριστία, αφού προσδιορίζεται βάσει εκτιμήσεων της Υπηρεσίας σε σχέση με την ολοκλήρωση παρεμφερών έργων και πάντως δεν συνιστά αντικειμενικό και επαληθεύσιμο κριτήριο προσδιορισμού της. Τέλος, δεν υπάρχει πρόβλεψη επιβολής ρητρών σε βάρος του συμβαλλόμενου, που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής αυτής σύμβασης. Κατά συνέπεια, η επίμαχη προγραμματική σύμβαση δεν είναι νόμιμη και το υποβληθέν σχέδιο, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας, δεν δύναται να υπογραφεί.