Απέχει του ελέγχου νομιμότητας συμπληρωματικής σύμβασης, η οποία έχει υπογραφεί και οι εργασίες, που αποτελούν το τεχνικό αντικείμενο αυτής, έχουν εκτελεσθεί.(όμοια η 117/2010) Με την 1622/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την 117/2010 Πράξη του Ε' Κλιμακίου λόγω συγγνωστής πλάνης, προέβη στον έλεγχο της διαδικασί¬ας ανάθεσης και έκρινε ότι δεν υπάρχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή της σύμβασης.

ΕΡΓΑ. ζητείται η αναθεώρηση της 847/2017 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτήν απορρίφθηκε αίτηση της ήδη αιτούσας για την ανάκληση της 41/2017 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου αυτού. (..) Από την προσήκουσα εκτίμηση του συνόλου των στοιχείων του φακέλου συνάγεται ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της σύμβασης αυτής ανέκυψε μετά τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σημειώθηκαν τον Οκτώβριο του έτους 2015, μεταξύ άλλων, στους Δήμους Αγίων Αναργύρων – Καματερού και Αχαρνών στους οποίους εκτελείται το έργο και οδήγησαν σε έκτακτα πλημμυρικά φαινόμενα με καταστροφικά αποτελέσματα. (..)Επομένως, χωρίς τις εν λόγω συμπληρωματικές εργασίες δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί επιτυχώς το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ούτε να καταστεί λειτουργικός ο αγωγός του κύριου έργου και να αποφευχθεί ο κίνδυνος επανάληψης παρόμοιων με εκείνα του Οκτωβρίου 2015 πλημμυρικών φαινομένων.(..)Κατόπιν τούτων, συνεκτιμωμένου του επείγοντος χαρακτήρα για την εκτέλεση των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών και ότι η ολοκλήρωση του αρχικού έργου, χωρίς τις εργασίες αυτές, δεν διασφαλίζει την αποτροπή εμφάνισης αντίστοιχων πλημμυρικών φαινομένων για το μέλλον, με την ελεγχόμενη σύμβαση δεν επέρχεται επέκταση του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, αλλά ολοκλήρωση αυτού. Ως εκ τούτου, συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης.(..)Δέχεται την αίτηση.Αναθεωρεί την 847/2017 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. ...Ανακαλεί την 41/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΑ-συμπληρωματικές εργασίες.(..) ζητείται εμπροθέσμως και κατά τα λοιπά παραδεκτώς η ανάκληση της 41/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Διευθέτηση ρέματος Εσχατιάς Τμήμα 1ο...Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι μετά την υπογραφή  της αρχικής σύμβασης, πραγματοποιήθηκε απόσχιση του κατασκευαστικού κλάδου της εργοληπτικής επιχείρησης «...» και απορρόφησή του από την εταιρεία «...», η οποία ανέλαβε να υποκαταστήσει εφεξής την ανωτέρω εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση των μη περαιωμένων εργολαβιών της...Ήδη με την κρινόμενη αίτηση, η αιτούσα κοινοπραξία υποστηρίζει ότι η παράλειψη ρητής έγκρισης της υποκατάστασης δεν είναι ουσιώδης, πρωτίστως διότι, μετά την επέλευση της μεταβολής, η αναθέτουσα αρχή αποδέχθηκε σιωπηρώς τη συνέχιση της εργολαβίας από το νέο κοινοπρακτικό σχήμα,...Η παράλειψη έκδοσης ρητής πράξης οφείλεται σε δικαιολογημένη πλάνη της υπηρεσίας ως προς την αναγκαιότητα αυτής, αφού θεώρησε την απορροφούσα εταιρεία ... «καθολική διάδοχο» της ..., παραπλανηθείσα προφανώς από τις αντιφατικές σχετικές γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (βλ. τις αντίθετες 132/2003 και 497/2008 γνωμοδοτήσεις Ν.Σ.Κ).(..).., όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, οι ανατιθέμενες με τη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες επεκτείνουν ανεπίτρεπτα το τεχνικό αντικείμενο της κύριας σύμβασης...Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.Δεν ανακαλεί την 41/2017 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1378/2017(..)Αναθεωρεί την 847/2017 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. ...Ανακαλεί την 41/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ (Συμπληρωματικες Συμβασεις) ζητείται η ανάκληση της 107/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συλλογή, μεταφορά και επεξεργασία λυμάτων οικισμών Δήμου  (..) Με την προσβαλλόμενη 107/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι η σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του ως άνω έργου κωλύεται, με την αιτιολογία ότι: α) Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, όπως αυτές προβλέπονται στο άρθρο 125 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3669/2008 ...., και τούτο διότι, αφενός, οι δαπάνες μεταφοράς των πλεονάζοντων υλικών περιλαμβάνονται στις τιμές μονάδος εργασιών του Τιμολογίου Μελέτης, αφετέρου, για τις δαπάνες μεταφοράς των άχρηστων προϊόντων κάθε είδους προβλέπεται ότι θα απομακρύνονται και θα διαστρώνονται με μέριμνα και δαπάνες του αναδόχου. Και υπό την αντίθετη εκδοχή, όμως, η καθυστέρηση δημοπράτησης της κατασκευής του ως άνω οδικού άξονα δεν αποδείχθηκε ότι αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, ώστε να δικαιολογείται η ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών, η δε ανάγκη εκτέλεσης πρόσθετου μεταφορικού έργου οφείλεται στους λανθασμένους αρχικούς υπολογισμούς της αναθέτουσας Αρχής και δεν συνδέεται με απρόβλεπτες περιστάσεις. β) Αναρμοδίως εκδόθηκε η έγκριση σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης από το Δημοτικό Συμβούλιο ... και όχι από την αρμόδια προς τούτο Οικονομική Επιτροπή του Δήμου. 5. (..)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι δεν πληρούνται εν προκειμένω οι τασσόμενες στο άρθρο 125 του Κ.Δ.Ε. προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον δεν αποδείχθηκε από τα στοιχεία του φακέλου ότι η ανάγκη της εκτέλεσης των περιλαμβανόμενων στη συμπληρωματική σύμβαση εργασιών ανέκυψε λόγω της συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα, δεν προκύπτει ότι η ανάγκη των πρόσθετων δαπανών μεταφοράς τόσο των προϊόντων εκσκαφής, όσο και των υλικών λατομείου κατέστη αναγκαία, διότι διαφοροποιήθηκαν οι αποστάσεις μεταφορών που είχαν ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη των Τευχών Δημοπράτησης. Τέλος, η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος στην εξυπηρέτηση του οποίου αποσκοπούν όλες οι δημόσιες συμβάσεις δεν δικαιολογεί την άνευ ετέρου έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο της υπογραφής μη νόμιμων συμβάσεων, στη διαδικασία σύναψης των οποίων εμφιλοχώρησαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες πλήττουσες τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και της ισότιμης μεταχείρισης των υποψηφίων αναδόχων.6. Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η 107/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.ΣΥΝΘ./1501/2017)

ΕΡΓΑ. ζητείται η αναθεώρηση της υπ΄αριθμ. 27/2013 απόφασης του VI Τμήματος κατά το μέρος που με αυτή δεν ανακλήθηκε η 429/2012 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..)Με την παραπάνω πράξη του, το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφενός απείχε του ελέγχου όσον αφορά σε ορισμένες, περιλαμβανόμενες στο σχέδιο της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου, εργασίες, και αφετέρου έκρινε ότι κωλύεται   η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Κατασκευή Φράγματος Ιασίου» κατά τα λοιπά.   Με την παραπάνω προσβαλλόμενη απόφασή του  το VI  Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, α) δέχθηκε εν μέρει την από 22.10.2012 αίτηση της Περιφέρειας ...(Περιφερειακή Ενότητα ...), β) δέχθηκε εν μέρει την υπέρ αυτής, από 23.11.2012 πρόσθετη παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «...  Α.Ε.», γ) ανακάλεσε εν μέρει την 429/2012 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και δ) αποφάνθηκε  ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως του έργου «Κατασκευή Φράγματος Ιασίου», κατά το μέρος που σε αυτήν εντάσσονται μόνον οι επιπλέον ποσότητες γενικών εκσκαφών, σιδηρού οπλισμού και σκυροδεμάτων, πλην αυτών που αφορούν στην κατασκευή του διαφραγματικού τοίχου, υπό τον όρο της παρατάσεως της διάρκειας της αρχικής συμβάσεως και της εκδόσεως αποφάσεως περί εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων.(..)Το Τμήμα της Μείζονος Επταμελούς Σύνθεσης δέχεται, κατά πλειοψηφία, ότι το Κλιμάκιο και το VI Τμήμα με τις προσβαλλόμενες πράξη και απόφασή τους αντίστοιχα, ορθώς ερμήνευσαν και εφάρμοσαν το νόμο, καθόσον δεν αποδεικνύεται ο άμεσος επικείμενος κίνδυνος που επέβαλε την εκτέλεση των ως άνω εργασιών, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι ούτε υπάρχει προφορική εντολή προς τούτο, καταχωρηθείσα στο ημερολόγιο του έργου ούτε ακολουθήθηκε η σχετικώς προβλεπόμενη διαδικασία του άρθρου 56 του ν. 3669/2008. ...Απορρίπτει την ως άνω αίτηση αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

ΈΡΓΟ-Συμπληρωματική σύμβαση:ζητείται η αναθεώρηση της 842/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής της από 23.3.2018 αίτησης ανάκλησης της 112/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και αντικατάσταση 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα …– ….– ….(Α.Σ.717/26.9.2014), μεταξύ της αιτούσας και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας «.......A.».(...)Επομένως, από τη συνεκτίμηση όλων των ανωτέρω στοιχείων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, μη οφειλόμενες σε υπαιτιότητα των οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών της υπό έλεγχο σύμβασης.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση καθώς και η υπέρ αυτής παρέμβαση της κοινοπραξίας «.......A.», πρέπει να γίνουν δεκτές, να αναθεωρηθεί η 842/2018 απόφαση του VI Τμήματος και να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν παράβολο. Περαιτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η από 23.3.2018 αίτηση ανάκλησης, να ανακληθεί η  112/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, να κριθεί ότι το οικείο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης και αντικατάστασης 70 αλλαγών τροχιάς σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα …..» δύναται να υπογραφεί και, τέλος, να αποδοθεί στην αιτούσα το καταβληθέν αντίστοιχο παράβολο.Αναθεωρεί την 842/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 691/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του αιτούντος Δήμου για ανάκληση της 494/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά, κατά την κρίση του Τμήματος, εξασφαλίζεται η αναγκαία για την υλοποίηση του έργου χρηματοδότηση και ως εκ τούτου νομίμως μπορεί να συναφθεί η ελεγχόμενη σύμβαση. Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Δημήτριος Πέππας και Γεωργία Τζομάκα, οι οποίοι υποστήριξαν την άποψη ότι ορθώς απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση η από 28.12.2017 (Α.Β.Δ. 9/2018) αίτηση ανάκλησης του Δήμου ....., για το λόγο ότι δεν δικαιολογείται η κατεπείγουσα εκτέλεση του έργου σήμερα, ύστερα από εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης λόγω σοβαρού επικείμενου κινδύνου που ανέκυψε κατά το έτος 2009 και διότι η συμβατική δαπάνη του έργου δεν καλύπτεται στο σύνολό της. Η άποψη αυτή, όμως, δεν εκράτησε.Αναθεωρεί την 691/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί την 494/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η ανάκληση της 519/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Επείγουσες εργασίες αποκατάστασης ζημιών που προκλήθηκαν από τα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα της 24-25/11/2019 στην Τοπική Κοινότητα …», μεταξύ της προσφεύγουσας και της αναδόχου «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ … ΑΤΕ- … A.E.», συμβατικής δαπάνης 5.755.472,07 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.(....)Τούτων δοθέντων, πρέπει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον σχετικό λόγο της κρινόμενης προσφυγής, να γίνει δεκτό ότι η  επίμαχη δαπάνη ως εκ του χαρακτήρα των αποζημιούμενων εργασιών νομίμως εντάχθηκε στο κονδύλιο των απολογιστικών εργασιών τόσο της αρχικής όσο και της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης,. Τούτο δε, ανεξαρτήτως ότι η σχετική  πρόβλεψη για συμπερίληψη της δαπάνης για τη διαχείριση ΑΕΚΚ στο κονδύλιο των απολογιστικών δαπανών, έτυχε, έστω και σιωπηρώς, της οριστικής και δεσμευτικής θετικής κρίσης του Ε΄ Κλιμακίου στο πλαίσιο της άσκησης  προσυμβατικού ελέγχου στο σχέδιο της αρχικής σύμβασης, με αποτέλεσμα να μη δύναται να αμφισβητηθεί εκ των υστέρων με αφορμή το παρόν σχέδιο της επίδικης συμπληρωματικής σύμβασης.Ανακαλεί την 519/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμβαση έργου: Ζητείται η ανάκληση της 64/2010 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.  Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, πρέπει η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 64/2010 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της υπό έλεγχο σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί. Ανακαλεί την 64/2010 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ζητείται η ανάκληση της 160/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία  κρίθηκε ότι κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή υπογείου χώρου στάθμευσης στο Δημοτικό Στάδιο.(...) Κατόπιν τούτων, το Τμήμα κρίνει ότι, οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αιτούντες, εξαιτίας  των οποίων κατέστησαν αναγκαίες οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, δεν είναι απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου, και δεν δικαιολογούν τη σύναψη αυτής, αλλά αντίθετα οφείλονται σε παραλείψεις και αστοχίες της αρχικής μελέτης, απορριπτομένου του σχετικού λόγου ανάκλησης ως αβάσιμου. Εξάλλου, απορριπτέος κρίνεται ο προβληθείς από το Δήμο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, καθόσον η ανάθεση εκτέλεσης συμπληρωματικής σύμβασης συνιστά μία εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης και τόσο η νομοθεσία όσο και η νομολογία είναι από μακρού χρόνου γνωστές και σταθερές, ως προς τις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων και ειδικότερα ως προς την συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η μη τήρηση της νόμιμης διαδικασίας (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μειζ. - Επταμ. Σύνθεσης 3998/2013, VI Τμ. 6632/2015 3631, 2270, 27, 25/2013, 3491, 2811, 2790, 1130/2012).​(...)6. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι: α) η αίτηση ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «.....» και β) η αίτηση ανάκλησης του Δήμου ....., πρέπει να απορριφθούν. Ακολούθως, δεν πρέπει να  ανακληθεί η 160/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, ενώ διατάσσεται η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του κατατεθέντος για την άσκηση της αίτησης ανάκλησης της ανωτέρω εταιρείας παραβόλου.

ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.ΣΥΝΘ./1873/2017.(...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 1347/2017 απόφασή του VI Τμήματος. Περαιτέρω, γενομένης δεκτής της αίτησης, πρέπει να ανακληθεί η 160/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.