ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ: Νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες, δεν είναι νόμιμες. Και τούτο, διότι η 1651/37151/7.3.2013 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Αποκεντρωμένης ….. με την οποία καθιερώθηκε η 24ωρη εργασία καθώς και η εργασία κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες και αργίες των υπαλλήλων των Υπηρεσιών Καθαριότητας  του Δήμου … και η 562/2.4.2013 απόφαση του Δημάρχου …, με την οποία καθιερώθηκε η νυχτερινή απασχόληση και η απασχόληση αργιών Κυριακών και εξαιρεσίμων ημερών (προς συμπλήρωση εβδομαδιαίας εργασίας) 242 υπαλλήλων της Διεύθυνσης Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου … ισχύουν από τη δημοσίευσή τους, δεν μπορούν να αναπτύξουν αναδρομικά αποτελέσματα και ως εκ τούτου δεν μπορούν να παράσχουν νόμιμο έρεισμα για την καταβολή αμοιβής στους φερόμενους ως δικαιούχους υπαλλήλους του Τμήματος Καθαριότητας του Δήμου για υπερωριακή εργασία, που αυτοί φέρεται ότι παρείχαν κατά τις Κυριακές ή κατά τις νυχτερινές ώρες προς συμπλήρωση εβδομαδιαίας εργασίας σε υπηρεσία που λειτουργούσε σε εικοσιτετράωρη βάση, πριν από τη δημοσίευσή τους. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι σε κάθε περίπτωση οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων παρείχαν υπερωριακή απασχόληση κατά τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο 2013 δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα των εντελλόμενων δαπανών.

Ελεγχος νομιμότητας σχεδίου προγραμματικής σύμβασης.(..) Με βάση τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υπό έλεγχο προγραμματική σύμβαση για την αγορά και εγκατάσταση νέων φωτιστικών σωμάτων στο οδικό δίκτυο και τα κτήρια του Δήμου ... δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση έργου, καθόσον δεν αποσκοπεί στην επίτευξη ενός συνολικού αποτελέσματος οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού που θα προϋπέθετε την εφαρμογή μελέτης με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων, αλλά σύμβαση για την ανάθεση προμήθειας και, ως εκ τούτου, αρμόδιο να επιληφθεί του ελέγχου της νομιμότητάς της είναι το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Δικαστηρίου τούτου, στο οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο φάκελος.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και δεδομένου ότι το ζήτημα της υλικής αρμοδιότητας του Δικαστηρίου εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, η κρισιολογούμενη αγωγή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη ελλείψει δικαιοδοσίας (άρθρα 2 και 4 ΚΠολΔ) τόσο ως προς την κύρια βάση αυτής, όσο και ως προς την επικουρική βάση αυτής, δεκτού γενομένου του σχετικού προβληθέντος εκ μέρους του εναγόμενου ισχυρισμού. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα του εναγόμενου Δήμου, πρέπει να επιβληθούν εις βάρος του ενάγοντος, λόγω της ήττας του τελευταίου, όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό, χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 22 παρ. 1 Ν 3693/1957 για επιβολή μειωμένης δικαστικής δαπάνης, καθώς η Νομική Υπηρεσία του εναγόμενου Δήμου δεν παρέχεται από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.

Νομιμότητα σχεδίου σύμβασης, (..) υπηρεσιών με αντικείμενο τη «Μεταφόρτωση και μεταφορά των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) του Δήμου ...»,(..) Με βάση τα ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων κατά της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου του έργου (βλ. τη .. βεβαίωση του Προϊστάμενου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Καθαριότητας του Δήμου ...), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο...,(..) υπό τον όρο ότι η χρονική διάρκεια του δικαιώματος προαίρεσης θα περιοριστεί επίσης στους εννέα μήνες, καθόσον, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 3245/2013, 270/2011, 337/2010), η διάρκειά του δεν δύναται να υπερβαίνει τη χρονική διάρκεια της κύριας σύμβασης.

Εξόφληση του 1ου λογαριασμού έργου:Με τα δεδομένα αυτά η εκτελεστική σύμβαση εκτέλεσης δημοσίου έργου μεταξύ του Δήμου ....... και της αναδόχου «……» έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της προγραμματικής σύμβασης σε εκτέλεση της οποίας συνάφθηκε, που υπερέβαινε το ποσό των 200.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της εκτελεστικής αυτής σύμβασης, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Επομένως, εφόσον στη διαδικασία σύναψης της επίμαχης σύμβασης και στο συμβατικό κείμενο δεν διαπιστώθηκε πλημμέλεια, έστω και σ’ αυτό το στάδιο ελέγχου, δεν καθίσταται άνευ άλλου τινός μη νόμιμη κάθε δαπάνη που εντέλλεται σε εκτέλεση αυτής

Σύμβαση μίσθωσης έργου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εν λόγω σύμβαση μίσθωσης έργου δεν είναι νόμιμη, διότι με αυτήν καλύπτονται πάγιες και διαρκείς ανάγκες του ως άνω Δήμου, εφόσον η εκτέλεση του έργου του ιατρού εργασίας δεν αποτελεί ποσοτικά περιορισμένη και παροδική ανάγκη του Δήμου, η οποία, μετά την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου από τον  ανάδοχο εντός  ορισμένου χρονικού διαστήματος, θα πάψει να υφίσταται, αλλά ανάγκη που ανακύπτει σε διαρκή και μόνιμη βάση. Περαιτέρω, η επίμαχη σύμβαση αποτελεί ανανέωση προγενέστερης, που είχε λήξει στις 6.11.2008, σύμβασης της εν λόγω ιατρού, και ως εκ τούτου είναι άκυρη σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 2527/1997. Σημειώνεται ότι η φερόμενη ως δικαιούχος απασχολείται ως ιατρός εργασίας στον πιο πάνω Δήμο με διαδοχικές συμβάσεις έργου από το έτος 2001. Εξάλλου, ο ισχυρισμός που προβάλλεται από το Δήμο  στο 5869/22.1.2009 έγγραφο, ότι δεν μπορούσε να προκηρύξει «θέση για πρόσληψη μόνιμου προσωπικού», δεδομένου ότι στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) του Δήμου δεν προβλέπεται οργανική θέση ιατρού εργασίας,  δεν ευσταθεί, διότι το στοιχείο αυτό δεν νομιμοποιεί τον Δήμο να καλύπτει τις πάγιες και διαρκείς υπηρεσιακές ανάγκες του με τη σύναψη συμβάσεων μίσθωσης έργου, αλλά αντιθέτως επιβάλλει τη σύσταση αντίστοιχης οργανικής θέσης στον Ο.Ε.Υ. του Δήμου για την  εξυπηρέτηση της ως άνω πάγιας και διαρκούς ανάγκης. Τέλος, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η απασχόληση ιατρού εργασίας είναι υποχρεωτική για κάθε εργοδότη, προκειμένου να συμμορφωθεί στις διατάξεις του ν.1568/1985, προβάλλεται αλυσιτελώς, εφόσον η συμμόρφωση του Δήμου στις επικαλούμενες υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του ν.1568/1985 και της 88555/30.9.1988 Κοινής Υπουργικής Απόφασης δεν επιτρέπεται να γίνεται κατά παράβαση της αρχής της νομιμότητας. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια «Ανταλλακτικά - συντήρηση και επισκευή μεταφορικών μέσων» (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι στο πλαίσιο της προκειμένης διαγωνιστικής διαδικασίας δεν εκκρεμούν ενστάσεις ή ένδικα βοηθήματα (βλ. την 19656/3.8.2017 βεβαίωση του Δημάρχου….), δεν κωλύεται η σύναψη των ελεγχόμενων συμβάσεων, υπό τον όρο ότι: α) στο τέλος του πρώτου εδαφίου του άρθρου 12 («Εκχωρήσεις - Μεταβιβάσεις») κάθε σύμβασης θα προστεθεί η φράση «σύμφωνα με το άρθρο 132 του ν. 4412/2016», β) στο άρθρο 6 («Εγγυήσεις») κάθε σύμβασης θα συμπληρωθούν τα ποσά και τα στοιχεία των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης, σύμφωνα με το άρθρο 4.1 της διακήρυξης. 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: ανοικτή ηλεκτρονική διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της υπηρεσίας «Διαχείριση τομέα άρδευσης της ΔΕΥΑ …»(...)για να είναι νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης σε τρίτο πρέπει να προκύπτουν με σαφήνεια από τα έγγραφα της σχετικής σύμβασης το είδος, η ποσότητα αυτών, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης και η τεκμηρίωσή της. Ειδικότερα, πρέπει να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία από τα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (π.χ. έρευνα αγοράς, συγκριτικά στοιχεία άλλων διαγωνισμών με συναφές αντικείμενο), ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η έκταση της δημοσιονομικής επιβάρυνσης του φορέα.(...)δεν διαλαμβάνεται επαρκής αιτιολογία σχετικώς με την αντικειμενική αδυναμία του αναθέτοντος φορέα να εκτελέσει τις προς ανάθεση υπηρεσίες με ίδια μέσα. Η δε αναφορά στη διακήρυξη ότι «Η έκταση των δικτύων είναι πολύ μεγάλη και η διαχείριση και λειτουργία τους απαιτεί προσωπικό άμεσα διαθέσιμο σε όλη την έκταση του δήμου», σαφώς και δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως επαρκής αιτιολογία εκ μέρους του αναθέτοντος φορέα ως προς το επαληθεύσιμο της τήρησης από τον ίδιο της αρχής της οικονομικότητας κατά την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης (...)Σημειωτέον ότι η τεκμηρίωση που θα παρασχεθεί περί της ως άνω αδυναμίας εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης θα πρέπει να αναφέρεται κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο σε κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών (8 στο σύνολο) του δημοπρατηθέντος αντικειμένου, ήτοι θα πρέπει να εξηγείται γιατί δεν είναι δυνατή η διεκπεραίωση από τη Δ.Ε.Υ.Α. του αντικειμένου της σύμβασης για κάθε μία ξεχωριστά από τις ως άνω ομάδες εργασιών. ii) Επιπλέον, δεν τεκμηριώνεται κατά τρόπο διαφανή και ορισμένο ο προϋπολογισμός των ελεγχόμενων υπηρεσιών. Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης. Και Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με την προσκόμιση του αναφερόμενων στο σκεπτικό της παρούσας στοιχείων 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Εξάλλου, το γεγονός ότι με το ελεγχόμενο σχέδιο «Σύμβασης-Εργολαβικού Δίκης» ο προϋπολογισμός του Δήμου δεν θα επιβαρυνθεί με τη δαπάνη της συμφωνηθείσας δικηγορικής αμοιβής, όπως ισχυρίζεται ο αιτών, δεν δύναται να θεραπεύσει την εντοπισθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια, διότι η είσπραξη εκ μέρους της εταιρείας ενός τόσο μεγάλου ποσοστού επί του τελικώς επιδικασθησομένου υπέρ του Δήμου Περάματος προστίμου, αποστερεί, σε κάθε περίπτωση, από αυτόν ένα σημαντικό μέρος εσόδων.(...)Τούτο όμως, δεν είναι αληθές, καθόσον το Κλιμάκιο χρησιμοποίησε τη συγκεκριμένη διάταξη ως βάση αναφοράς εύλογων  αμοιβών, η οποία θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη κατά την διαπραγμάτευση της επίμαχης δικηγορικής αμοιβής, αλλά και προκειμένου να καταδείξει τη σημαντική απόκλιση της εν λόγω αμοιβής σε σχέση με τις νομοθετικά καθοριζόμενες ως εύλογες δικηγορικές αμοιβές κατά τη δεδομένη χρονική στιγμή και υπό τις τρέχουσες ασφυκτικές οικονομικές συνθήκες.Αποφαίνεται να μην ανακληθεί η 245/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ/419/2017.

Λειτουργία χώρου υγειονομικής ταφής αποβλήτων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. ... και της ένωσης προσώπων «.... Α.Ε.», αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου, υπό τις εξής προϋποθέσεις:α) Ότι πριν από την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης θα εκδοθούν από τα αρμόδια όργανα αποφάσεις ανανέωσης – τροποποίησης της Α.Ε.Π.Ο. και της άδειας διάθεσης αστικών αποβλήτων για το Χ.Υ.Τ.Α. ... (βλ. άρθρα 5 του ν. 4014/2011 - Α΄ 209, και 8 της Κ.Υ.Α. 50910/2727/22.12.2003 - Β΄ 1909).β) Ότι θα διορθωθεί, στο άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το ποσό του τιμήματος εξαγοράς του εξοπλισμού μετά τη λήξη της χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτού, από το εσφαλμένως αναγραφόμενο «12.000,00 ευρώ» στο ορθό «11.000,00 ευρώ», σύμφωνα με την οικονομική προσφορά της αναδόχου.γ) Τέλος, επισημαίνεται ότι ο όρος που αναφέρεται στην τεχνική έκθεση της μελέτης των υπό ανάθεση υπηρεσιών – η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 36 αυτής – με τον οποίο ορίζεται ότι: «Απόβλητα που προέρχονται από άλλους φορείς (εκτός από τον Δήμο ... ή τρίτους) μπορούν να γίνουν δεκτά μόνο μετά από σχετική έγκριση της αναθέτουσας αρχής. Ο Πάροχος αποζημιώνεται αντίστοιχα με τη συμβατική τιμή που θα προκύψει από τον διαγωνισμό που θα προκηρυχθεί βάσει της παρούσας μελέτης παροχής υπηρεσιών», κατά την κρίση του Κλιμακίου, παρίσταται αόριστος και ασαφής, δεδομένου ότι δεν προσδιορίζεται με αυτόν σε ποια περίπτωση και υπό ποιες προϋποθέσεις η ανάδοχος θα δέχεται απόβλητα από φορείς έτερους πλην του Δήμου Δίου – Ολύμπου, ο οποίος εξυπηρετείται από το Χ.Υ.Τ.Α. ..., έχοντας ταυτόχρονα δικαίωμα να απαιτήσει αποζημίωση, η οποία δεν προσδιορίζεται εάν θα είναι καθ’ υπέρβαση ή εντός της συμβατικής αμοιβής, ενώ σε κάθε περίπτωση ο όρος αυτός δύναται να αποβεί σε βάρος των αναγκών, για την εξυπηρέτηση των οποίων συντάχθηκε η σχετική μελέτη και διενεργήθηκε ο διαγωνισμός, καθόσον θα οδηγήσει ενδεχομένως στη μη εξυπηρέτησή τους λόγω έλλειψης χώρου ή πρόωρης ανάλωσης της συμβατικής αμοιβής. Ως εκ τούτου, ο όρος αυτός κρίνεται ως μη νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί (βλ. Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. Πράξη 290/2016).