Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1311/2022

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 412/2016/Α.32, 4412/2016/Α.156, 4412/2016/Α.27

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:επιδιώκεται η αναθεώρηση της 578/2022 απόφασης του Έβδομου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Επί του ως άνω λόγου αναθεώρησης, το Δικαστήριο παρατηρεί κατ’ αρχάς ότι ουδόλως από την προσφεύγουσα αμφισβητείται η παραδοχή την οποία το Τμήμα έθεσε ως βάση της κρίσης που εξέφερε, με την προσβαλλόμενη απόφασή του. Ότι, δηλαδή, το αρχικό έργο, έχοντας ως αντικείμενο την εκτέλεση εργασιών αποκατάστασης της βατότητας του επαρχιακού οδικού δικτύου της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας, του είδους και στις θέσεις που θα έκρινε αναγκαίο η αναθέτουσα αρχή, συντίθεται από τόσα επιμέρους, αυτοτελή μεταξύ τους, έργα όσες οι μεμονωμένες επεμβάσεις στις οποίες, καθ’ υπόδειξη της αναθέτουσας αρχής, οφείλει να προβεί η ανάδοχος εταιρία. Ζητούμενο, επομένως, είναι, όχι, όπως υπολαμβάνει η προσφεύγουσα, αν οι επεμβάσεις αυτές ήταν ήδη δεδομένες κατά τη σύναψη της κύριας σύμβασης ή θα προσδιορίζονταν στη συνέχεια από την αναθέτουσα αρχή, αλλά αν οι συγκεκριμένες εργασίες, στις καθορισμένες από την αναθέτουσα αρχή θέσεις του οδικού δικτύου, που η ανάδοχος έχει λάβει εντολή να εκτελέσει, στο πλαίσιο των συμβατικών της υποχρεώσεων, είναι πλέον, μετά την εκδήλωση των πυρκαγιών στην περιοχή, εφικτό να εκτελεσθούν και αρκούν προς τον σκοπό της διασφάλισης της ασφαλούς χρήσης του δικτύου αυτού, στις εν λόγω θέσεις, αφού, διαφορετικά, αν οι φερόμενες ως συμπληρωματικές εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν σε άλλες θέσεις, θα συνιστούν απλώς νέα, επιμέρους, έργα, προστιθέμενα στο αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Αναφορικά, ωστόσο, με τη συσχέτιση, κατά την ανωτέρω έννοια, των εργασιών της υπό ανάθεση 10 συμπληρωματικής σύμβασης με εκείνες της κύριας, πέραν όσων γενικόλογα εκθέτει η προσφεύγουσα, τίποτε ειδικότερο δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου τη υπόθεσης και, κατά συνέπεια, ο λόγος αυτός αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. (...)Απορριπτέος, περαιτέρω, αποβαίνει και ο δεύτερος λόγος αναθεώρησης, με τον οποίον προβάλλεται ότι, ακόμη και αν οι φερόμενες ως συμπληρωματικές εργασίες ήθελε θεωρηθούν αυτοτελείς, σε σχέση με αυτές της κύριας σύμβασης, η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης επιβάλλεται, κατ’ εφαρμογή των αρχών της αναλογικότητας και της οικονομικότητας, από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, ήτοι την ανάγκη ταχείας εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών, χωρίς την καθυστέρηση που θα συνεπαγόταν η κίνηση νέας διαδικασίας ανάθεσης, αλλά και από τις δυσχέρειες επίβλεψης εργασιών που, στην περίπτωση αυτή, θα εκτελούντο ενδεχομένως από διαφορετικούς αναδόχους στις ίδιες θέσεις του οδικού δικτύου.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη προσφυγή αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί. 

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.Ε/427/2020

Σήμανση οδικού δικτύου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, παρόλο που, κατά την οικεία διακήρυξη, ως σύστημα υποβολής των οικονομικών προσφορών είχε οριστεί αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών (άρθρο 95 παρ. 2 α του ν.4412/2016), εντούτοις, ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου μη νομίμως περιέλαβε μόνον μία ομάδα εργασιών (ΣΗΜΑΝΣΗ-ΑΣΦΑΛΕΙΑ) με δεκατέσσερα (14) είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε περισσότερες της μίας ομάδες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης. Τούτο, δε, είχε ως αποτέλεσμα το ελεγχόμενο έργο να δημοπρατηθεί ουσιαστικά με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 125 του ν.4412/2016, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον αφενός η προϋπολογιζόμενη για το ελεγχόμενο έργο δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 125 παρ. 1 του ν.4412/2016 οριζόμενο ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η υποβολή οικονομικών προφορών με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης, και αφετέρου η θεώρηση όλων των επιμέρους προβλεπόμενων ειδών εργασιών ως μίας ομάδας καθιστά δυσχερή (αν όχι ανέφικτο) τον έλεγχο της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο νόμο (άρθρο 156 παρ. 3 του ν.4412/2016) και την οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ενδέχεται δε να οδηγήσει σε μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου και, ειδικότερα, σε μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογιζόμενων για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης των δαπανών κάποιων από αυτά τα είδη εργασιών και, παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται στην υπέρβαση της συμβατικής ομάδας εργασιών δυνάμει του άρθρου 11.3 της διακήρυξης του διαγωνισμού και της ανωτέρω διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 156 του ν.4412/2016, κατά την οποία, εξάλλου, απαιτείται η ανάλυση του προϋπολογισμού σε ομάδες εργασιών.Ενόψει της ανωτέρω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.


2/39080/0026/2003

Σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για εκτέλεση εργασιών του έργου "Σήμανση διαγράμμιση οδικού δικτύου Ν.Λήμνου"


2/21636/0026/2003

Σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για εκτέλεση εργασιών κατασκευής έργου : "Συντήρηση -βελτίωση αντιπλημμυρικών τεχνικών έργων οδικού δικτύου ν.Λέσβου".


ΕΣ/ΚΛ.Ε/379/2019

Συντήρηση οδικού δικτύου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: (α) η διαδικασία σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης είναι νομικώς πλημμελής, καθόσον, κατά παράβαση των προαναφερθεισών διατάξεων (βλ. σκ. 2.Β και Γ), δεν εγκρίθηκε ο ως άνω 1ος Α.Π.Ε. και το 1ο Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακών Ενοτήτων .... και, ως εκ τούτου, η …..2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ...., με την οποία ανατέθηκε η υπό κρίση σύμβαση στην εταιρεία «….», είναι μη νόμιμη και (β) οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες, ανεξάρτητα από τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης στο αρχικό έργο. Τούτο δε διότι το ανατεθέν με την αρχική σύμβαση έργο, συνιστάμενο σε κατά τόπους εργασίες συστηματικής συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου και αποκατάστασης βλαβών, είτε περιορισμένων, είτε εκτεταμένων, αντιστοιχεί σε μεμονωμένες επεμβάσεις στους προκαθορισμένους, ακόμα και ανεξάρτητους μεταξύ τους, οδικούς άξονες στη γεωγραφική περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας .... της Περιφέρειας ...., ήτοι σε πλήθος μικρότερων έργων στερούμενων ενιαίας οικονομικής και τεχνικής λειτουργίας, εκτελούμενων ανάλογα με τις παρουσιαζόμενες φθορές, βλάβες και ανάγκες, ανεξάρτητα από την αιτία στην οποία οφείλονται (έντονα καιρικά φαινόμενα ή απλή φθορά), ανεξάρτητα και από την εκάστοτε ανάπτυξή τους σε μικρότερη ή ευρύτερη τοπική κλίμακα στους προκαθορισμένους οδικούς άξονες. Επομένως, ο σκοπός της αρχικής σύμβασης είναι διαρκής, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνει αποσκοπούν στην πάγια και διαρκή ανάγκη να συντηρείται σταθερά το ανωτέρω οδικό δίκτυο και να αίρονται οι ανακύπτουσες βλάβες, ώστε να είναι αδιαλείπτως λειτουργικό και ασφαλές, και, συνεπώς, οι εργασίες αυτές, λόγω της επαναληπτικότητάς τους και της ανάγκης να εκτελούνται σε σταθερή βάση, προκειμένου να υφίσταται ασφαλές οδικό δίκτυο, είναι ασύμβατες με την έννοια της συμπληρωματικής σύμβασης, διότι ήδη αποτελούν το αρχικό φυσικό συμβατικό αντικείμενο, δεν συμπληρώνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως αφορούν στην εκτέλεση των αυτών – χρονικά επαναλαμβανόμενων και αδιαλείπτως εκτελεστέων - εργασιών σε διάδοχο χρόνο μετά τη λήξη του αρχικού έργου και την εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, από τη φύση του αρχικού έργου δεν μπορεί να γίνει λόγος για ανάγκη που ανέκυψε κατά την τεχνική εκτέλεσή του και για τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητάς του με την ανάθεση των κρίσιμων εν προκειμένω συμπληρωματικών εργασιών, κατά την έννοια των αναφερόμενων στη σκέψη 2. Α διατάξεων, αφού ο σκοπός της κύριας σύμβασης είναι διαρκής και, ως εκ τούτου, δε νοείται η ολοκλήρωσή του (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 445, 458, 527, 1011/2018, 6064/2015, 285/2012, Ε΄ Κλ. 30, 64, 185, 518/2018, 191, 198, 530, 545/2017), ούτε, εξάλλου, ο διαχωρισμός των εν λόγω εργασιών από την κύρια σύμβαση θα δημιουργούσε μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, τούτα δε ανεξαρτήτως του ότι δεν αποδεικνύεται η περαιτέρω επιβάρυνση του δικτύου αυτού λόγω των έκτακτων καιρικών συνθηκών της 29ης Σεπτεμβρίου 2018 (βλ. το προσκομισθέν φωτογραφικό υλικό, στο οποίο δεν καθορίζεται το ακριβές σημείο, ούτε η ημερομηνία λήψης εκάστης φωτογραφίας). Τέλος, το επείγον της εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών δεν αποτελεί νόμιμη προϋπόθεση για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης και δεν δύναται να δικαιολογήσει την ανάθεση των εργασιών με τις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. Ε΄ Κλ. 30/2018).


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/586/2022

Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 1/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής … (…) και την παρεμβαίνουσα σύμπραξη μελετητικών γραφείων με αντικείμενο «Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση της υπηρεσίας στην επίβλεψη των υποέργων της χρηματοδοτούμενης πράξης: Αποχέτευση ακαθάρτων παραλιακού μετώπου Ν. … - …», δαπάνης 52.210,57 ευρώ (εκτός ΦΠΑ), διότι οι ανατιθέμενες με αυτή υπηρεσίες καλύπτονται από το αντικείμενο της αρχικής και κύριας σύμβασης, ως εκ τούτου επέρχεται παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας και περαιτέρω δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132, παράγραφος 1 περίπτωση γ και 156 του ν. 4412/2016.(....)Ο υπόχρεος φορέας υποχρεούται να συμπληρώνει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την πληρότητα του ελέγχου κατά την κρίση του αρμόδιου να ασκήσει τον έλεγχο. Εν προκειμένω, αν και η προσφεύγουσα δεν υπέβαλε τα ζητηθέντα κατά τον έλεγχο στοιχεία, με την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαπιστώθηκε έτερος λόγος, πλην των προεκτιθέμενων, για τον οποίο κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης, ως εκ τούτου οι ισχυρισμοί αναφορικά προς τα μη υποβληθέντα στοιχεία προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.


ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1828/2021

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», με συνολική συμβατική δαπάνη 471.528,21 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ(...)Ακολούθως, ο ισχυρισμός ότι για λόγους τεχνικούς και οικονομικούς η επίμαχη δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ συνέχεται αναγκαστικά με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης αλλά και με τις εργασίες τις συμπληρωματικής είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον και δεκτού γενομένου αυτού δεν αγόμεθα στην παραδοχή ότι η δαπάνη αυτή πρέπει να συνυπολογιστεί στις απολογιστικές δαπάνες της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον κατά τα ως άνω δεκτά γενόμενα αφενός μεν δε συντρέχει το στοιχείο του απρόβλεπτου, αφετέρου δε  πρόκειται για δαπάνη για την καταβολή της οποίας υπόχρεη είναι η προσφεύγουσα όπως άλλωστε και η ίδια συνομολογεί στο υπόμνημά της. Εξάλλου, ο ισχυρισμός ότι ο μη συνυπολογισμός της επίμαχης δαπάνης στις απολογιστικές δαπάνες της συμπληρωματικής σύμβασης επηρεάζει την κατασκευή του έργου με συνέπεια να το καθιστά μη άρτιο και μη λειτουργικό είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η προσφεύγουσα έχει αναλάβει τον επιχειρηματικό κίνδυνο καταβολής αυτής. Ως εκ τούτου δεν απαιτείται νέα δημοπράτηση του έργου, η οποία ενδεχομένως κατά τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας θα κοστίσει περισσότερο.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης της 1276/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου 


ΕΣ/ΕΛΑΣ.ΟΛΟΜ./1146/2023

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ «ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ – EYΠΡΕΠΙΣΜΟΣ ΤΑΦΡΩΝ, ΠΡΑΝΩΝ & ΛΟΙΠΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ & ΚΛΑΔΟΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ»: επιδιώκεται η αναθεώρηση της 462/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Οι ισχυρισμοί αυτοί προβάλλονται αλυσιτελώς, καθόσον και στην περίπτωση που γίνονταν δεκτοί, δεν θα οδηγούσαν σε κρίση περί νομιμότητας σύναψης της επίμαχης σύμβασης, δοθέντος ότι κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω (σκέψη 15) οι επίμαχες συμπληρωματικές υπηρεσίες εμπίπτουν και μπορούν να αντιμετωπιστούν με βάση το σχεδιασμό εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, με συνέπεια να καθίσταται μη νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, οι ισχυρισμοί αυτοί παρίστανται και αβάσιμοι. Τούτο διότι, όπως ορθώς επισημάνθηκε ... δεν προσδιορίζονται οι ακριβείς θέσεις επέμβασης της συμπληρωματικής σύμβασης, πλην αναφέρεται ότι οι «επείγουσες εργασίες» αυτής αφορούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέκυψαν σε διάφορα τμήματα του επαρχιακού οδικού δικτύου στο δυτικό τμήμα της Π.Ε. Ηρακλείου, στους Δήμους Ηρακλείου και Μαλεβιζίου, συνεπεία των ισχυρών βροχοπτώσεων του Μαρτίου 2022.(...)Με τα δεδομένα αυτά, αβασίμως υποστηρίζει η προσφεύγουσα ότι όλες οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης συνδέονται αιτιωδώς με το επικαλούμενο απρόβλεπτο γεγονός των βροχοπτώσεων, αφού με βάση το σύνολο των προσκομισθέντων και επικαλούμενων στοιχείων δεν προέκυψε σύνδεση των προσδιορισθέντων ως θέσεων επέμβασης της συμπληρωματικής σύμβασης με το γεγονός αυτό. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.


ΕΣ/Ε ΚΛΙΜΑΚΙΟ/981/2022

1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2-6 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι α) δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες κατασκευής των ιδιωτικών παροχών και β) κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού. Οι δύο αυτές ομάδες εργασιών δεν μπορούν να προσδιοριστούν ως προς το ποσό τους από το Κλιμάκιο, καθότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω (σκέψη 7.11), δεν προσκομίστηκε ακριβής ανάλυση του ποσού της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης από την αναθέτουσα αρχή, παρότι ζητήθηκε σχετικώς με τις προηγηθείσες δύο αναβλητικές Πράξεις αυτού.Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης Μοιρών», ως προς τις εργασίες της κατασκευής των ιδιωτικών παροχών.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αντικατάσταση δικτύου ύδρευσης ...», ως προς τις εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αποκάλυψης του πλακοσκεπούς οχετού


ΕΣ/ΤΜ.6/1893/2020

Εκτέλεση έργου...Ως εκ τούτου η εκ νέου, με βάση τις σύγχρονες τεχνικογεωλογικές εκτιμήσεις, αξιολόγηση του εκτελεσθέντος γεωερευνητικού προγράμματος (στο πλαίσιο την εν εξελίξει σύμβασης κατασκευής), που βασίζεται κυρίως στην εμπειρία από την κατασκευή του ορύγματος Ο22, αφενός μεν ουδόλως αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, καθόσον ήταν ήδη γνωστό ότι πρόκειται για επιβαρυμένη περιοχή από άποψη τεκτονικής και διαβρωτικών διεργασιών, αφετέρου δε ουδόλως αιτιολογεί για ποιο λόγο δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, και δη κατά τη σύνταξη της μελέτης του έργου. Όσον δε αφορά στο όρυγμα Ο26, η προσφεύγουσα επικαλείται την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΓΚ-Δ789. Εντούτοις, πέραν του ότι όλως αορίστως αναφέρεται ότι η εκτέλεση γεωτρήσεων μόνο κατάντη των κατασκευών της οδού και όχι στο φρύδι των υπό εξέταση πρανών οφείλεται σε αδυναμία πρόσβασης την εποχή που αυτές εκτελέστηκαν, τα ειδικά γεωλογικά προβλήματα της περιοχής εκτέλεσης του έργου (έντονη αποσάθρωση των γρανιτών, είτε λόγω εξαλλοίωσης, είτε λόγω επιφανειακής αποσάθρωσης) είχαν ήδη εντοπιστεί κατά την εκπόνηση της αρχικής γεωλογικής μελέτης. Και ναι μεν, όπως επισημαίνει η αναθέτουσα αρχή-προσφεύγουσα, με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης γεώτρησης ΓΚ-Δ789 προέκυψε ότι τα πρανή θα διαμορφωθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους εντός των πλήρως αποσαρθρωμένων γρανιτών και επομένως «διαπιστώθηκε η ανατροπή του γεωτεχνικού προσομοιώματος της μελέτης της Υπηρεσίας, η οποία πλέον χρήζει αναθεώρησης με βάση τα νέα δεδομένα», η παραδοχή, όμως, αυτή, ως μοναδικός λόγος θεμελίωσης της ανάγκης σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου που απαιτούν ως αναγκαίο στοιχείο την ύπαρξη απρόβλεπτων περιστάσεων (βλ. Ε.Σ. 2368/2011, Πρ. Ε΄ Κλ. 470/2012, 368/2011). Επομένως, η προπαρατιθέμενη αιτιολογία δεν είναι επαρκής, καθόσον δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο δεν είχε καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τα ως άνω ευρήματα εκ των προτέρων. Το γεγονός δε ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών σταθεροποίησης και προστασίας των ορυγμάτων Ο20 και Ο26 ανέκυψε μετά τα νέα γεωτεχνικά δεδομένα, κατόπιν ελέγχου των ήδη υπαρχουσών γεωτεχνικών μελετών και της σύνταξης αναθεωρημένων μελετών που εκπόνησε ο ανάδοχος, βάσει της απορρέουσας από την Ε.Σ.Υ. υποχρέωσής του (βλ. σχετικώς άρθρα 6.1.6 - 6.1.7 της Ε.Σ.Υ.), δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως για τις εργασίες αυτές, που επιφέρουν μάλιστα επαύξηση της συμβατικής δαπάνης ποσοστού 140% για το όρυγμα Ο20 και 245% για το όρυγμα Ο26 (αφαιρουμένου του ποσοστού έκπτωσης εκάστης κατηγορίας εργασιών, το οποίο κυμαίνεται από 49-52%), απαιτείτο, κατά τα προεκτεθέντα, η παροχή ειδικών διευκρινήσεων για τις περιστάσεις εκείνες που οδήγησαν στην απρόβλεπτη μεταβολή των γεωτεχνικών δεδομένων που έλαβε υπόψη της η αρχική μελέτη. Τέλος, το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τούτο, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 497/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου


ΕΣ/ΚΛ.Ε/197/2019

Αποκαταστάσεις και βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι οι περιεχόμενες στην κρινόμενη σύμβαση εργασίες ανακατασκευής και αποκατάστασης συγκεκριμένων οδών του Δήμου ..., στις οποίες περιλαμβάνονται και νέες τιμές εργασιών (βλ. προηγούμενη σκέψη 3β), είτε αποτελούν αντικείμενο του αρχικού έργου, είτε είναι απολύτως συναφείς με αυτό, μη μεταβάλλουσες το λειτουργικό του προορισμό, ενόψει του ότι αποσκοπούν αφενός στην αποκατάσταση των προκληθέντων από τις μεταγενέστερες πλημμύρες, που σημειώθηκαν το Νοέμβριο των ετών 2016 και 2017, ζημιών σε συγκεκριμένες οδούς, αφετέρου στη βελτίωση της αποχετευτικής ικανότητας των οδών, η οποία μειώθηκε ένεκα των ως άνω πλημμυρών. Όλες δε οι εργασίες κατέστησαν απολύτως αναγκαίες, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της εκδήλωσης βροχοπτώσεων το Νοέμβριο του έτους 2016 καθώς και κατά το Νοέμβριο του έτους 2017, όπου η ..., περιοχή στην οποία περιλαμβάνεται και ο Δήμος ..., επλήγη από ένα εξαιρετικό, τοπικό πλημμυρικό φαινόμενο. Η έκταση και η σφοδρότητα των ως άνω βροχοπτώσεων, οι οποίες επέτειναν την ένταση και την έκταση της διάβρωσης του οδικού δικτύου του Δήμου, μείωσαν την αποχετευτική ικανότητα αυτού και είχαν ως συνέπεια την ανάγκη αύξησης των ποσοτήτων των χωματουργικών, ασφαλτικών και εργασιών οδοστρωσίας, δεν μπορούσαν δε εγκαίρως να προβλεφθούν από την τεχνική υπηρεσία (βλ. 579/2018 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου). Ούτε, περαιτέρω, οι ως άνω εργασίες δύνανται να διαχωριστούν από τις προβλεπόμενες στα συμβατικά τεύχη εργασίες ανακατασκευής και βελτίωσης του οδικού δικτύου του Δήμου ..., αλλά αποτελούν προϋπόθεση της ολοκλήρωσης, πληρότητας και αποτελεσματικότητας του έργου, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση παρόμοιων ζημιών στο μέλλον. Τέλος, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε σφάλματα και παραλείψεις της μελέτης του έργου, η οποία υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης, δεδομένου ότι αυτή συντάχθηκε εντός στενότατου χρονικού πλαισίου, που δεν επέτρεπε τη διενέργεια ενδεικτικών τομών ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση του οδοστρώματος, προκειμένου να εκκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία του έργου, ώστε να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκλήθηκαν από την πλημμύρα της 22.10.2015, ένεκα της οποίας επλήγη ο Δήμος .... Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.