ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1215/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Εγκατάσταση αφαλάτωσης...ζητείται η αναθεώρηση της 122/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. 5 παρούσης), ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι οι περιλαμβανόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση εργασίες συνιστούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου και δεν είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης.Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης συνίστατο στην κατασκευή εγκατάστασης αφαλάτωσης για την παραγωγή 5.000 κυβικών μέτρων/ημέρα πόσιμου νερού, με την επιλογή κατασκευής δύο παράλληλων γραμμών επεξεργασίας νερού, δυναμικότητας 2.500 κυβικών μέτρων/ημέρα η κάθε μία, και με πρόβλεψη για μελλοντική επέκταση αυτού σε Β΄ Φάση, κατόπιν νέας διαγωνιστικής διαδικασίας, ενώ το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης συνίσταται στην κατασκευή δύο περαιτέρω γραμμών επεξεργασίας νερού, προκειμένου να καταστεί δυνατή η παραγωγή επιπλέον 5.000 κυβικών μέτρων/ημέρα πόσιμου νερού. Το ως άνω αρχικό έργο, αν εκτελεσθεί όπως είχε αρχικά σχεδιασθεί, θα εξυπηρετεί τον σκοπό του, ήτοι την παραγωγή ποσότητας νερού 5.000 κυβικών μέτρων ανά ημέρα, η δε εκτέλεση των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, που συνίστανται στην προσθήκη δύο επιπλέον γραμμών, δεν είναι αναγκαία για την εκπλήρωση του εν λόγω σκοπού, αφού το έργο θα είναι άρτιο και λειτουργικό χωρίς την εκτέλεση των εν λόγω συμπληρωματικών εργασιών. Προς τούτο άλλωστε συνηγορεί και ότι το αρχικό έργο είχε σχεδιασθεί ούτως ώστε να είναι δεκτικό επεκτάσεως, με την προσθήκη τρίτης γραμμής, για την παραγωγή επιπλέον 2.500 (ήτοι συνολικά 7.500) κυβικών μέτρων/ημέρα, δεδομένου ότι η εν λόγω επέκταση συνιστά ένα νέο τεχνικό αντικείμενο, το οποίο μάλιστα ήδη από την αρχική μελέτη είχε προβλεφθεί ως αυτοτελές, έναντι του αρχικού. Πολλώ δε μάλλον, συνιστά νέο τεχνικό αντικείμενο και η επέκταση της εγκατάστασης, με την προσθήκη και τέταρτης γραμμής, για την παραγωγή 10.000 κυβικών μέτρων/ημέρα, η οποία προβλέπεται να λειτουργήσει σε παρακείμενο χώρο.Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται ότι η συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων, τις οποίες επικαλείται η αναθέτουσα Αρχή (αύξηση της υδατοκατανάλωσης και της τουριστικής κίνησης, υποβάθμιση της ποιότητας των υπόγειων νερών και φαινόμενα ξηρασίας και λειψυδρίας), καθιστά αναγκαία την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου. Τούτο, αφενός διότι, εφόσον η μέση ημερήσια κατανάλωση των μηνών Ιουνίου και Αυγούστου 2018, χρονικής περιόδου δηλαδή, κατά τα γνωστά τοις πάσι, ακμής του τουριστικού κύματος, σε ημερολογιακό έτος αυξημένης τουριστικής επισκεψιμότητας, καταγράφηκε σε 3.585 κυβικά μέτρα/ημέρα, δεν αποδείχθηκε για ποιό λόγο η παραγωγή 5.000 κυβικών μέτρων δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών, δεδομένου ότι δεν παρουσιάστηκε οποιοδήποτε πραγματικό στοιχείο, από το οποίο να προκύπτει ότι κάποια από τις ημέρες καταναλώθηκε ποσότητα μεγαλύτερη των 5.000 κυβικών μέτρων· ούτε, πάντως, αιτιολογείται για ποιο λόγο η τυχόν για ελάχιστες ημέρες ανά έτος υπέρβαση της ως άνω ποσότητας δεν θα μπορούσε να καλυφθεί από άλλες πηγές, αλλά απαιτείται διπλασιασμός της ποσότητας πόσιμου ύδατος. Αφετέρου, διότι δεν αιτιολογείται ειδικότερα, αλλά θεωρείται δεδομένο ότι οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης της υδατοκατανάλωσης, που καταγράφηκαν από το έτος 2014 και εφεξής, θα διατηρηθούν, και μάλιστα αμείωτοι, κατά τα επόμενα έτη, ενόψει των όσων προαναφέρθηκαν περί υπερτουρισμού (βλ. σκ. 25, 26 παρούσης) και ενόψει μάλιστα του νεωτέρου αλλά μη δυναμένου να αγνοηθεί στοιχείου της γνωστής τοις πάσι παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, των οικονομικών συνεπειών της και του περιορισμού των τουριστικών μετακινήσεων που θα επέβαλλαν "αυτοπεριορισμό" ως προς την ανεξέλεγκτη υποδοχή τουριστών.Τέλος, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, ο ισχυρισμός της αιτούσης ότι δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης από την εκτέλεση των εργασιών της αρχικής για τους αναλυτικά εκτιθέμενους στην αίτηση και το υπόμνημα τεχνικούς και οικονομικούς λόγους, ανεξαρτήτως βασιμότητάς του – λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι, όπως ήδη εκτέθηκε, προβλέφθηκε ότι ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει το έργο κατά τρόπο ώστε να επιδέχεται συναρμογής με μελλοντικό έργο επέκτασης – προβάλλεται αλυσιτελώς, καθώς, και αληθής υποτιθέμενος, δεν δύναται να οδηγήσει σε κρίση διαφορετική αυτής της μη νομιμότητας της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι η προϋπόθεση της μη δυνατότητας διαχωρισμού των συμπληρωματικών εργασιών από αυτές του αρχικού έργου ή της αναγκαιότητας αυτών για την τελειοποίησή του δεν εξετάζεται αυτοτελώς, αλλά σωρευτικώς με τις λοιπές προϋποθέσεις, όπως η μη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1828/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Ανάπλαση Λεωφόρου Φυλής στο Δήμο Φυλής», με συνολική συμβατική δαπάνη 471.528,21 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ(...)Ακολούθως, ο ισχυρισμός ότι για λόγους τεχνικούς και οικονομικούς η επίμαχη δαπάνη για τη διαχείριση των ΑΕΚΚ συνέχεται αναγκαστικά με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης αλλά και με τις εργασίες τις συμπληρωματικής είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον και δεκτού γενομένου αυτού δεν αγόμεθα στην παραδοχή ότι η δαπάνη αυτή πρέπει να συνυπολογιστεί στις απολογιστικές δαπάνες της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον κατά τα ως άνω δεκτά γενόμενα αφενός μεν δε συντρέχει το στοιχείο του απρόβλεπτου, αφετέρου δε πρόκειται για δαπάνη για την καταβολή της οποίας υπόχρεη είναι η προσφεύγουσα όπως άλλωστε και η ίδια συνομολογεί στο υπόμνημά της. Εξάλλου, ο ισχυρισμός ότι ο μη συνυπολογισμός της επίμαχης δαπάνης στις απολογιστικές δαπάνες της συμπληρωματικής σύμβασης επηρεάζει την κατασκευή του έργου με συνέπεια να το καθιστά μη άρτιο και μη λειτουργικό είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η προσφεύγουσα έχει αναλάβει τον επιχειρηματικό κίνδυνο καταβολής αυτής. Ως εκ τούτου δεν απαιτείται νέα δημοπράτηση του έργου, η οποία ενδεχομένως κατά τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας θα κοστίσει περισσότερο.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης της 1276/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1854/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/510/2024
1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση κατεστραμμένων και επέκταση στηθαίων ασφαλείας σε δίκτυα Περιφέρειας Αττικής» (...) ζητείται η αναθεώρηση της 1636/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...) Κατ’ αρχάς, η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια ανάγεται σε παραβίαση που αφορά στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η προσφεύγουσα αναθέτουσα αρχή μπορούσε να τροποποιήσει την αρχική σύμβαση, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, η οποία επιτρέπει, κατ’ εξαίρεση, παρέκκλιση από τις αρχές του αποτελεσματικού ανταγωνισμού, της ίσης μεταχείρισης των υποβαλόντων προσφορές και της διαφάνειας των διαδικασιών που διέπουν και το στάδιο εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων (βλ. σκ. 5). Περαιτέρω, η διαπιστωθείσα πλημμέλεια αφορά στο σύνολο του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης, οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες ακολουθούν το όχι υψηλό ποσοστό έκπτωσης (15,45%) που η προσφεύγουσα προσέφερε επί της αντίστοιχης προϋπολογιζόμενης δαπάνης της αρχικής σύμβασης, αφορά δε σε μείζονος αξίας τροποποίηση της αρχικής σύμβασης (35,63%). Ενόψει των ανωτέρω δεδομένων, η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που πλήττει την ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης ... Επομένως, ο προβαλλόμενος από την προσφεύγουσα ανάδοχο τέταρτος λόγος αναθεώρησης, με όλους τους επιμέρους αναφερόμενους κατά την ανάπτυξή του ισχυρισμούς, οι οποίοι ενόψει του ουσιώδους χαρακτήρα της διαπιστωθείσας πλημμέλειας δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί, πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό του ως αβάσιμος.(...) Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…».
ΕΣ/Γ ΕΛΑΣΣΟΝΑ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/183/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αναθεώρηση της 1470/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Μετά από αυτά, κατά την άποψη της μειοψηφίας, δοθέντος ότι, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε. (σκέψη 9), αλλά και το 55136/29.07.2021 έγγραφο του Διευθυντή της Τ.Υ.Π.Α. (σκέψη 12), οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, ανέκυψαν λόγω τροποποίησης «του τρόπου εκσκαφής του υπογείου του Πανεπιστημιακού κτιρίου και μόνο», καθώς προκρίθηκε «από τους αρμόδιους Μηχανικούς της Τ.Υ.Π.Α. να εφαρμοστεί η μέθοδος της προσωρινής αντιστήριξης των μετώπων της εκσκαφής με αγκυλωμένη πασσαλοστοιχία (μέθοδος berlinoise) αντί της προβλεπόμενης από τη μελέτη μεθόδου της τμηματικής εκσκαφής και σκυροδέτησης (μέθοδος ντουλαπιών), η τροποποίηση δε αυτή επιφέρει μόνο προσωρινές διαφοροποιήσεις στη μέθοδο των εκσκαφών και σε καμία περίπτωση δεν αλλοιώνει την αρχιτεκτονική, στατική και Η/Μ μελέτη της εκδοθείσας άδειας», και είναι αναγκαίες για την αντιστήριξη, υποστύλωση και άρση της επικινδυνότητας κατά το στάδιο της εκσκαφής και, όπως προβάλλεται, δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, αφού δεν μπορεί να ολοκληρωθεί ή να εκτελεστεί έντεχνα η κατασκευή του κτιρίου αν δεν ολοκληρωθούν, η υπογραφή της συμπληρωματικής σύμβασης είναι νόμιμη και πρέπει αυτή, μετ’ αποδοχή της υπό κρίση αίτησης αναθεώρησης, να υπογραφεί.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης.
ΕΣ/ΤΜ.6/122/2020
Εγκατάσταση αφαλάτωσης- συμπληρωματική σύμβαση...ζητείται η ανάκληση της 906/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχ. 2), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι προτεινόμενες εργασίες, ανεξαρτήτως της συνδρομής ή μη απρόβλεπτων περιστάσεων, δεν δύνανται να αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου προβαλλομένων με την κρινόμενη αίτηση. Και τούτο, διότι αυτές συνιστούν, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου και συνεπώς ελλείπει εν προκειμένω η πρώτη προϋπόθεση, που απαιτείται κατά νόμο, για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, ήτοι να συνδέονται οι εργασίες αυτής αρρήκτως και να είναι απολύτως αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα, αντικείμενο του αρχικού έργου είναι η κατασκευή εγκατάστασης αφαλάτωσης για την παραγωγή 5.000 m3/d πόσιμου νερού, με την επιλογή κατασκευής δύο (2) παράλληλων γραμμών επεξεργασίας νερού, δυναμικότητας 2.500 m3/d η κάθε μία, και με πρόβλεψη για μελλοντική επέκταση αυτού σε Β΄ Φάση, κατόπιν νέας διαγωνιστικής διαδικασίας. Εξ ετέρου, αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης είναι η επέκταση της δυναμικότητας της υπό κατασκευή εγκατάστασης – για την οποία σημειωτέον δεν έχουν ακόμη εγκριθεί, όπως προαναφέρθηκε, περιβαλλοντικοί όροι - με την προσθήκη δύο (2) ακόμη γραμμών επεξεργασίας νερού (εκ των οποίων μίας στις προβλεπόμενες υποδομές της υπό κατασκευή εγκατάστασης, της δε δεύτερης σε παρακείμενο χώρο), προκειμένου να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες υδατοκατανάλωσης, που προέκυψαν, κατά την αιτούσα, μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης.(..)Δεν ανακαλεί την 906/2019 πράξη του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.1215/2020
ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜ/551/2023
2ης «συμπληρωματική» σύμβαση εργασιών Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση ακαθάρτων.(...)Από την επιβαλλόμενη στενή γραμματική ερμηνεία των εξαιρετικού χαρακτήρα διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016 αλλά και από τη συστηματική και τελολογική προσέγγισή τους, συνάγεται ότι μία σύμβαση έργου μπορεί να τροποποιείται, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης, μεταξύ άλλων, και στην περίπτωση ανάθεσης στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες όμως προέκυψαν κατά την εκτέλεσή της, συνδέονται αρρήκτως και παρίστανται αναγκαίες για την άρτια, από τεχνικής ή λειτουργικής απόψεως, ολοκλήρωση του αντικειμένου της, όπως αυτό περιγράφεται στα οικεία συμβατικά τεύχη. Επομένως, δεν καλύπτεται από το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, με ανάθεση στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών που, χωρίς να αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του εκτελούμενου έργου, επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενό της, καθώς αφορούν σε τεχνικό αντικείμενο νέο μη αδιαχώριστα συνδεδεμένο με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ή κατατείνουν στην ποιοτική αναβάθμιση του αρχικού έργου, με υλικά ή μεθόδους μη προδιαγεγραμμένες στα οικεία συμβατικά τεύχη. (....)Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων και καθόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος αναθεώρησης, οι υπό κρίση προσφυγές πρέπει να απορριφθούν και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει τις ανωτέρω προσφυγές αναθεώρησης της 2059/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.6/980/2019
Εργασίες αποκατάστασης υποδομών...ζητείται η ανάκληση της 380/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Εξάλλου, το γεγονός ότι μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της αρχικής σύμβασης και την αντικατάσταση των αγωγών ύδρευσης των οικισμών στους οποίους αφορούσε αυτή, εξαλείφθηκαν τα προβλήματα που παρουσιάζονταν στην τροφοδοσία του νερού και συγκεκριμένα οι μεν βλάβες και διαρροές αποκαταστάθηκαν, η δε πίεση του πόσιμου νερού αυξήθηκε με αποτέλεσμα να αυξηθεί η παροχή νερού και να αναδειχθούν τα προβλήματα συμβατότητας των παλαιωμένων χαλυβδοσωλήνων του δικτύου ύδρευσης των οικισμών ... και ... με το νέο αποκατασταθέν δίκτυο ύδρευσης των ως άνω λοιπών οικισμών, όχι μόνο δεν στοιχειοθετεί την απρόβλεπτη περίσταση, που δικαιολογεί την εκτέλεση των ως άνω συμπληρωματικών εργασιών επέκτασης του έργου στους εν λόγω δύο οικισμούς, τουναντίον αποτελεί το φυσικό επακόλουθο της εκτέλεσης του αρχικού έργου. Εκ τούτων προκύπτει ότι, ουδεμία απρόβλεπτη περίσταση συντρέχει εν προκειμένω, αλλά αντιθέτως τα όργανα του αιτούντος δεν εκτίμησαν ορθώς για την συνέχεια του υδρευτικού κλάδου, ούτε την αλληλεπίδραση μεταξύ των εργασιών αντικατάστασης αγωγών ύδρευσης που θα εκτελούντο σε περισσότερους οικισμούς, ούτε την αντοχή του υφιστάμενου δικτύου ύδρευσης των δύο οικισμών, στους οποίους εμφανίστηκαν τα προβλήματα, μετά την ολοκλήρωση του αρχικού έργου. Επιπροσθέτως, οι οψίμως με την αίτηση προβαλλόμενοι ισχυρισμοί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες των ετών 2017-2018 σημειώθηκαν έντονες βροχοπτώσεις, οι οποίες είχαν ως συνέπεια την καθίζηση και κατολίσθηση των οδών κατά μήκος των οποίων διέρχεται ο αγωγός και την εξ αυτών πρόκληση βλαβών διαρροής μεγάλων ποσοτήτων νερού, δεν ανατρέπουν τα ως άνω κριθέντα, τα οποία στηρίζονται στην ανάγκη εκτέλεσης των ως άνω εργασιών, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην αιτιολογική έκθεση του 3ου ΑΠΕ. Απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος είναι και ο ισχυρισμός ότι η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών, που αποτελούν αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης επιβάλλεται, προκειμένου να καταστεί όλο το έργο λειτουργικό αφού διαφορετικά ούτε το ήδη αποκατασταθέν δίκτυο ύδρευσης στους λοιπούς οικισμούς μπορεί να αποδώσει· Τούτο διότι, ναι μεν, η επιχειρηματολογία αυτή θα μπορούσε να δικαιολογήσει την ανάθεση των επίμαχων εργασιών με ξεχωριστή σύμβαση, πλην όμως δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο νόμιμης προσφυγής στις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων, που είναι εξαιρετικές, αφού ελλείπει η βασική προϋπόθεση που πρέπει σωρευτικώς να πληρούται για τη σύναψη αυτών, ήτοι οι εργασίες αυτές να ανέκυψαν λόγω περιστάσεων, οι οποίες δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν εκ των προτέρων. Ούτε περαιτέρω, η επικαλούμενη αβεβαιότητα ως προς την δυνατότητα εξεύρεσης πόρων για την συμπερίληψη και των δύο επιπλέον οικισμών στο συμβατικό αντικείμενο του αρχικού έργου δύναται να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.Δεν ανακαλεί την 380/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/145/2020
Κατασκευή και επέκταση αντιπλημμυρικών οχετών- συμπληρωματική σύμβαση..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Ως προς τις εργασίες κατασκευής του νέου τεχνικού μήκους 10μ. ίδιας διατομής με πτερυγότοιχους εκατέρωθεν μήκους 5μ. στη νότια πλευρά στην απόληξη του κατασκευασμένου αντιπλημμυρικού αγωγού, το οποίο θα αντικαταστήσει το ήδη υφιστάμενο τεχνικό, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132 παρ. 1 και 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ένταξη των εργασιών αυτών στο αντικείμενο του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Έκθεση - Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε στην κατασκευή - επέκταση αντιπλημμυρικού οχετού καθαρής διατομής 2,00Χ2,00μ. με απόληξη στο χείμαρρο …, και όχι στην κατασκευή νέου τεχνικού, όπως επιχειρείται με τις εν λόγω εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επομένως, κατά τούτο, με την ελεγχόμενη σύμβαση ανατίθεται αντικείμενο που εκουσίως είχε παραλειφθεί από τις εργασίες της αρχικής εργολαβίας, οι δε εργασίες της δεν ολοκληρώνουν αλλά επεκτείνουν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των νόμιμων προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. 122/2020, 847/2017, πρβλ. Ε΄ Κλ. 906, 337/2019). Σε κάθε δε περίπτωση δεν αιτιολογείται εν προκειμένω η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης και ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1636/2023
Αποκατάσταση κατεστραμμένων και επέκταση στηθαίων ασφαλείας (...)Οι προς ανάθεση, με τη συμπληρωματική σύμβαση, εργασίες είναι αυτοτελείς και η τελευταία δεν συμπληρώνει το αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Tο Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες δεν δύνανται να αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, κατά την έννοια των άρθρων 132 και 156 του ν.4412/2016. ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΤΗΝ Πράξη 568/2023 του Ε΄ Κλιμακίου
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/510/2024
ΕΣ/Β΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/277/2025
Με την υπό κρίση προσφυγή, ζητείται η αναθεώρηση της 1736/2024 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας και της παρεμβαίνουσας για την υλοποίηση του έργου «Κατασκευή σιδηροδρομικών σταθμών και στάσεων (κτίρια, αποβάθρες, στέγαστρα και περιβάλλων χώρος), επιδομής ηλεκτροκίνησης σηματοδοτήσεις - τηλεδιοίκησης, ETCS, τηλεπικοινωνιών και Η/Μ εγκαταστάσεων).(...)Μη προβαλλομένου άλλου λόγου αναθεώρησης, το Δικαστήριο κρίνει ότι το Τμήμα, απορρίπτοντας με την προσβαλλόμενη απόφασή του την ως άνω προσφυγή ανάκλησης, δεν υπέπεσε σε πλάνη περί τα πράγματα ή τον νόμο. Τούτο διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη της παρούσας, λόγω των διακριτών τεχνικών αντικειμένων των ως άνω εργολαβιών υποδομής και επιδομής, καθώς και των αυτοτελών διαδικασιών που ακολουθήθηκαν για τη δημοπράτησή τους, η ενοποίηση των εργασιών που αποτέλεσαν το αντικείμενο εκάστης εξ αυτών, με τη σύναψη «συμπληρωματικής» σύμβασης για την ολοκλήρωση από τον ανάδοχο της τρέχουσας σύμβασης επιδομής των υπολειπόμενων - ανεκτέλεστων εργασιών της διαλυθείσας σύμβασης υποδομής στο προαναφερόμενο τμήμα (Αραχωβίτικα έως Ρίο), δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις των άρθρων 156 (παρ. 1 β) και 337 (παρ. 1 β) του ν. 4412/2016, καθόσον συνιστά ανεπίτρεπτη διεύρυνση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης επιδομής.Κατόπιν των ανωτέρω, η ένδικη προσφυγή και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν