Εκπόνηση μελέτης..ζητείται η ανάκληση της 100/2015 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι το άρθρο 109 του ν. 4199/2013 παρέχει τη δυνατότητα επανυποβολής στο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς έλεγχο νομιμότητας της επίμαχης Συμπληρωματικής Σύμβασης μελετών, επί της οποίας το Δικαστήριο έχει αποφανθεί τελειωτικά με την 3463/2012 απόφαση του Τμήματος Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης, προκειμένου αυτό (το Κλιμάκιο) να κρίνει αν οι οριστικές κρίσεις του περί της νομιμότητας σύναψης της εν λόγω σύμβασης πρέπει να μεταβληθούν με βάση την ανωτέρω νέα ρύθμιση. Ειδικότερα, ότι : 1. Η εν λόγω διάταξη έχει αναδρομική ισχύ και, επομένως, τυγχάνει εφαρμογής στην προκειμένη περίπτωση όπου η διαδικασία σύναψης της ελεγχόμενης Συμπληρωματικής Σύμβασης είχε ήδη ολοκληρωθεί πριν τη θέση της σε ισχύ και αφετέρου το γεγονός της απένταξης της μελέτης, στο πλαίσιο της οποίας επιδιώκεται η σύναψή της, από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Οδικοί Άξονες, Λιμάνια και Αστική Ανάπτυξη» δεν ασκεί καμία επιρροή. 2. Η διάταξη αυτή δεν έχει καταργηθεί, δοθέντος ότι ναι μεν το άρθρο 199 του νεότερου ν. 4281/2014 προβλέπει ότι το άρθρο 109 του ν. 4199/2013 καταργείται από την έναρξη ισχύος του νεότερου αυτού νόμου, πλην όμως το άρθρο 201 του ν. 4281/2014, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 37 παρ. 1 του ν. 4320/2015, ορίζει ότι η ισχύς των διατάξεων του νεότερου νόμου αρχίζει από 31.12.2015, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού. Κατά συνέπεια, ελλείψει ειδικότερης ρύθμισης, το άρθρο 109 του ν. 4199/2013 δεν έχει ακόμα καταργηθεί. 3. Εν προκειμένω, όμως, αλυσιτελώς γίνεται επίκληση του άρθρου αυτού, για τη νομιμότητα σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον εξακολουθεί να υφίσταται μία πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη αυτής και για την οποία η επικαλούμενη διάταξη ουδεμία ρύθμιση διαλαμβάνει. Συγκεκριμένα : α. Με την 3463/2012 απόφαση του Τμήματος Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης επικυρώθηκε με τρόπο ρητό και αναμφίλεκτο ότι η επίμαχη Συμπληρωματική Σύμβαση δεν μπορεί να υπογραφεί για τον αυτοτελή νομικά - και διακρινόμενο από τη συνδρομή ή μη απρόβλεπτων περιστάσεων - λόγο ότι η σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων είναι επιτρεπτή μόνο όταν η αρχική σύμβαση βρίσκεται στο στάδιο εκτέλεσής της, γεγονός που δεν συνέτρεχε εν προκειμένω. Τούτο, διότι, σύμφωνα με τα οριστικώς κριθέντα με την ανωτέρω απόφαση, η έγκριση του 1ου Συγκριτικού Πίνακα έλαβε χώρα μετά την παρέλευση της οριακής προθεσμίας εκτέλεσης της σύμβασης. Η κρίση δε αυτή συνιστώντας διακριτή πλημμέλεια δύναται να στηρίξει αυτοτελώς το διατακτικό περί κωλύματος υπογραφής της συμπληρωματικής σύμβασης. β. Η ανωτέρω κρίση που εκφέρθηκε αρχικά με την 313/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου τούτου, υιοθετήθηκε μεταγενέστερα με την 2792/2012 απόφαση του VI Tμήματος αυτού και δεν ανατράπηκε με την προαναφερθείσα απόφαση του Τμήματος Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης, κατά συνέπεια, είναι απολύτως δεσμευτική τόσο για το Κλιμάκιο όσο και το παρόν Τμήμα, τα οποία δεν μπορούν να αποστούν από το ήδη οριστικώς και μη δυνάμενο να ανατραπεί, άρα αμετακλήτως, κριθέν αυτό ζήτημα, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των κρινόμενων αιτήσεων.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/6625/2015

Εκπόνηση μελέτης..ζητείται η αναθεώρηση της 2954/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατ’ ακολουθία αυτών που στις προηγούμενες σκέψεις έγιναν δεκτά, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει και κατ’ ουσίαν δεκτή και να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση του Τμήματος κατά το μέρος που με αυτή κρίθηκε ότι η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της διάταξης του άρθρου 109 του ν. 4199/2013 είναι αλυσιτελής για το λόγο ότι, πέραν της μη συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, υφίσταται ως πρόσθετη πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης και η δι’ αυτής επέκταση του οικείου τεχνικού αντικειμένου. Δεδομένου δε αφενός ότι με την ίδια απόφαση κρίθηκε ότι τυγχάνει εφαρμοστέα, στην προκειμένη περίπτωση, η άνω παρέχουσα τη δυνατότητα επανελέγχου της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης διάταξη του ν. 4199/2013, καθόσον το μεν έχει αναδρομική ισχύ, το δε το γεγονός της απένταξης της αρχικής σύμβασης από το οικείο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα δεν ασκεί καμία επιρροή και αφετέρου ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, πέραν της μη συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης -πλημμέλεια την οποία και σκοπεί να θεραπεύσει η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη με την καθιέρωση τεκμηρίου περί συνδρομής της προϋπόθεσης αυτής- ουδεμία άλλη πλημμέλεια που να κωλύει την υπογραφή αυτής αναδείχθηκε με την 136/2011 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου ή τις προαναφερόμενες αποφάσεις του VI Tμήματος (2158/2011) και του Τμήματος Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης (2489/2011), η υπό κρίση αυτή συμπληρωματική σύμβαση μελετών μπορεί να υπογραφεί.Αναθεωρεί την 2954/2014 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Ανάπλαση κεντρικού ιστού πόλεως - συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 796/2011 Απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης άγεται στην κρίση ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αποτελεί, κατά την έννοια  του νόμου, συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Ανάπλαση Κεντρικού Ιστού Πόλεως ....», όπως το τελευταίο προσδιορίσθηκε με την οικεία μελέτη δημοπράτησης και την αρχική σύμβαση, καθόσον αφορά στην εκτέλεση εργασιών που ανέκυψαν μετά από την ανατροπή των προβλέψεων της μελέτης δημοπράτησής του και την επελθούσα μεταβολή του αρχικού σχεδιασμού του έργου, του οποίου το αντικείμενο τροποποιήθηκε και επεκτάθηκε, βάσει των ως άνω μελετών που εγκρίθηκαν κατά την εκτέλεσή του. Επομένως, οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη σύμβαση δεν αφορούν το αρχικό συμβατικό αντικείμενο του ανωτέρω έργου και δεν δύνανται να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης αυτού, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του VΙ Τμήματος. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, δεν συντρέχει εν προκειμένω η αξιούμενη από το νόμο συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου, οι οποίες να καθιστούν αναγκαία τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, δοθέντος ότι τα γεγονότα που επικαλείται ο αιτών Δήμος της μεγάλης οικιστικής ανάπτυξης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, λόγω της λειτουργίας του αεροδρομίου ..., της κατασκευής της ... και των Ολυμπιακών Έργων, καθώς και του ότι η προηγούμενη αντίστοιχη κυκλοφοριακή μελέτη είχε συνταχθεί κατά το έτος 2001, ήταν γνωστά πολύ προ της δημοπρατήσεως του έργου. (...)Κατ’  ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣ ....» πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 796/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Κατασκευή φράγματος..ζητείται η αναθεώρηση της 2790/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Ειδικότερα, ο πρώτος λόγος ανάκλησης περί πλάνης περί τα πράγματα ως προς το τεχνικό αντικείμενο των συμπληρωματικών εργασιών προβλήθηκε αλυσιτελώς, διότι με αυτόν ουδόλως πλήττεται η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης του Κλιμακίου περί μη συνδρομής νέων απρόβλεπτων περιστάσεων για τη σύναψη της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, εκτός από εκείνες (έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, νέα υδρολογικά δεδομένα) που οδήγησαν και στη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, εξαιτίας των οποίων, όμως, θα έπρεπε όλες οι απαιτούμενες συμπληρωματικές εργασίες να έχουν περιληφθεί στο αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου, άλλωστε, ότι, κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας, είχαν επαρκώς προβλεφθεί από την επικαιροποιημένη μελέτη ως απαραίτητες για το έργο. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι επελέγη η σταδιακή ένταξη των συμπληρωματικών εργασιών, προκειμένου να εξευρεθούν οι απαιτούμενες πιστώσεις, πέραν του ότι προβάλλεται το πρώτον με την αίτηση ανάκλησης και δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου, δεν συνιστά, σε καμία περίπτωση, απρόβλεπτη περίσταση, που να δικαιολογεί τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ πουθενά στη νομοθεσία δεν αναφέρεται αυτοτελώς η δυνατότητα σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης σε περίπτωση προβλημάτων στη χρηματοδότηση του έργου .(..)Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα της Μείζονος Επταμελούς Σύνθεσης κρίνει, ότι το VI Τμήμα, με την προσβαλλόμενη 2790/2012 απόφασή του, ορθώς ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και ως εκ τούτου δεν πρέπει να αναθεωρηθεί,

Επικαιροποίηση ή συμπλήρωση υδραυλικών μελετών...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ της παρούσας, δεν προκύπτει στην υπό κρίση υπόθεση η συνδρομή όλων των σωρευτικά απαιτούμενων από το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεων για τη νόμιμη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η εκπόνηση των μελετών (οριστικών υδραυλικών μελετών, τοπογραφικών και περιβαλλοντικών μελετών), που αποτελούν αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης και αφορούν σε έργα εκβολής του ρέματος … στο … και του ρέματος στους … στην περιοχή του Ελληνικού, καθώς και σε έργα προστασίας πρανών και κοίτης του ρέματος … στο ύψος της οδού … στο …, δεν δύναται να θεωρηθεί ότι δεν μπορεί να διαχωριστεί από την αρχική σύμβαση, ούτε ότι είναι απολύτως αναγκαία για την ολοκλήρωσή της, δεδομένου ότι αφενός μεν η από 14.4.2016 συμφωνία – πλαίσιο (άρθρ. 8 του ν. 3316/2005) είχε ως αντικείμενο τη διενέργεια υδραυλικών, περιβαλλοντικών και τοπογραφικών μελετών σε οποιαδήποτε περιοχή της …, κατόπιν εντολής της Διεύθυνσης Υδραυλικών Έργων (Δ10) της Περιφέρειας, αφετέρου δε στο πλαίσιο αυτής έχουν συναφθεί τρεις (3) επιμέρους συμβάσεις, οι οποίες αφορούν σε διαφορετικά σημεία της … (ρέματα «…» στην περιοχή … του Δήμου …, … του Δήμου …. και … του Δήμου …). Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται η συνδρομή εν προκειμένω απρόβλεπτων, κατά την έννοια που προαναφέρθηκε (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ.Β της παρούσας), περιστάσεων, οι οποίες κατέστησαν αναγκαία την ελεγχόμενη σύμβαση. Επομένως, η ανάθεση των ως άνω μελετών με προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της κατάρτισης συμπληρωματικής σύμβασης παρίσταται, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, μη νόμιμη, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα. Εξάλλου, ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος για τη σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίοι ανάγονται στην ανάγκη άμεσης εκπόνησης των συγκεκριμένων μελετών, προβάλλοντας ότι η δημοπράτησή τους με τις διαδικασίες του ν. 4412/2016 θα επιφέρει καθυστερήσεις, προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή και επιπλέον κόστος, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Συνθ. 763/2019, VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979, 1254/2019).

ΜΕΛΕΤΕΣ: ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 221/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη III το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης για την ανάθεση εκπόνησης της ως άνω μελέτης. Ειδικότερα, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν έχει συμπληρωματικό του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης χαρακτήρα, δεδομένου ότι με αυτή επιχειρείται επέκταση του συμβατικού αντικειμένου της αρχικής μελέτης, απορριπτομένου ως νόμω αβασίμου του ισχυρισμού ότι η ελεγχόμενη μελέτη είναι συμπληρωματική της αρχικής και δεν μπορεί να διαχωριστεί από αυτήν. Και τούτο διότι, 1,5 έτος μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης επέρχεται πλήρης μεταβολή του συμβατικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης με διαφοροποίηση αυτού σε ποσοστό 100%, αφού η αναθέτουσα αρχή ζήτησε από τον ανάδοχο μελετητή τη σύνταξη νέων μελετών (πλην της γεωτεχνικής) με νέα χωροθέτηση της Μονάδας Κομποστοποίησης. Το Τμήμα όμως, κρίνει ότι η καθυστέρηση δημοπράτησης των έργων της επεξεργασίας των απορριμμάτων του Νομού ..., για την οποία δεν ευθύνεται η ως άνω αναθέτουσα αρχή, καθώς και το γεγονός ότι οι εργολαβίες Α΄ και Β΄ Φάσης εξελίσσονταν παράλληλα, ενόψει μάλιστα και του ιδιαίτερα πολυσύνθετου και περίπλοκου χαρακτήρα του όλου έργου της διαχείρισης των απορριμμάτων του Νομού ..., αποτελούν «απρόβλεπτες» περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ανάθεση των ελεγχόμενων μελετών με την εφαρμογή της εξαιρετικής διαδικασίας του άρθρου 10 παρ. 2 περ. γ του ν.3316/2005, την οποία, λαμβανομένης υπόψη και της υποχρέωσης ολοκλήρωσης των έργων των Κυττάρων Β΄ Φάσης μέχρι 31.12.2012, θα μπορούσε να διερευνήσει η αναθέτουσα αρχή. Ενόψει των ανωτέρω, η εκπόνηση των ως άνω μελετών δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αυτοτελούς νέας σύμβασης, για την ανάθεση της οποίας εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις (συμπεριλαμβανομένης και της προεκτεθείσας διάταξης). Τέλος, προσκομίστηκε ενώπιον του Τμήματος η από 25.6.2012 γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων, η οποία πέραν της έγκρισης σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, διαπιστώνει ότι έχουν υπολογισθεί εσφαλμένα οι αμοιβές που προϋπολογίζονται, ότι δεν υπάρχει σχετική τεκμηρίωση, ενώ είναι ανυπόγραφες από τους επιβλέποντες μηχανικούς και τον ανάδοχο. Είναι προφανές ότι η αναθέτουσα αρχή πρέπει να συμμορφωθεί προς τις ανωτέρω διαπιστώσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων.Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει να απορριφθεί η αίτηση του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού ... για την ανάκληση της 221/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

«Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)/Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ......»(…) Ειδικότερα, για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης πρέπει να υπάρχουν επιπρόσθετες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης και είτε δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τεχνική και οικονομική άποψη από την κύρια σύμβαση είτε ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή της, ενώ περαιτέρω οι εργασίες αυτές πρέπει να οφείλονται σε περιστάσεις, που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την σύναψη της αρχικής σύμβασης. Κατά την πάγια νομολογία δε του Δικαστηρίου τούτου (βλ. αποφάσεις Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης 3210, 2489/2011, πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 412, 296/2010, 279, 277/2008) ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του αρχικού συμβατικού αντικειμένου ή η διαφορά στην αμοιβή της αναδόχου που προκαλείται συνεπεία αυτού, δεν αφορά σε μελέτες πρόσθετες ή νέες που δύνανται να περιληφθούν σε συμπληρωματική σύμβαση.  Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται απλώς η αύξηση του προϋπολογισμού του αρχικού αντικειμένου ώστε να καλυφθούν οι διαφορές στην κοστολόγηση, οι οποίες προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν σε συμπληρωματική σύμβαση (απόφαση VI Τμήματος 2503/2009). Εξάλλου, η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών εργασιών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, σε κάθε περίπτωση δε οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες εκτελούνται μόνο μετά την σύνταξη συγκριτικού πίνακα που τις περιλαμβάνει, ο οποίος εγκρίνεται πριν εξαντληθεί η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού έργου (βλ. πράξεις VII Τμήματος 182/2009, 279/2008).(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως συνήφθη η 1η Συμπληρωματική Σύμβαση της κρίσιμης μελέτης, διότι η μεν αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της αμοιβής των γεωλογικών μελετών δεν μπορεί να περιληφθεί, ως αυτοτελές κονδύλιο σε συμπληρωματική σύμβαση, καθόσον δεν αφορά σε πρόσθετες ή νέες μελέτες που χρειάζεται να εκπονηθούν εξαιτίας της συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, οι δε ρυθμίσεις της Υ.Α. οικ.37691/12.9.2007, με τις οποίες μεταβλήθηκαν οι προδιαγραφές και η διαδικασία εκπόνησης των γεωλογικών μελετών Γ.Π.Σ./Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., αφενός δεν συνιστούν περίσταση που δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, καθώς είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής αυτής (στις 14.9.2007, ενώ η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 16.1.2008), αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο 9 της από 10.7.2006 διακήρυξης του διαγωνισμού, έπρεπε να αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο εκπόνησης των μελετών της αρχικής σύμβασης, ενώ για την πρόσθετη αμοιβή των μελετητών από το ενδεχόμενο της τροποποίησης του ισχύοντος κατά το χρόνο δημοσίευσης της προκήρυξης θεσμικού πλαισίου (της Υ.Α. ΥΠΕΧΩΔΕ 9572/1845/2000), που αφορούσε το σκέλος της γεωλογικής διερεύνησης της μελέτης, είχε προβλεφθεί μέρος του ποσού των 30.000,00 ευρώ, το οποίο είχε προστεθεί στην προεκτιμώμενη αμοιβή της αρχικής σύμβασης. Επιπλέον, μη νομίμως, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 περ. β΄ της Υ.Α. 37691/12.9.2007, η ανάδοχος εταιρεία δεν διέθετε πτυχίο στην κατηγορία 20 του Μητρώου μελετητών Δημοσίων Έργων, έλλειψη η οποία δεν καλύπτεται από το πτυχίο του ειδικού συνεργάτη της μελετητή, καθώς οι επικαλούμενες μεταβατικές διατάξεις της ως άνω Υ.Α. δεν εφαρμόζονται εν προκειμένω, εφόσον ρυθμίζουν περιπτώσεις μελετών που κατά το χρόνο ισχύος των κρίσιμων διατάξεων (στις 14.9.2007) ήδη βρίσκονταν σε εξέλιξη και όχι μεταγενεστέρως ανατεθεισών μελετών(…)

Κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου - συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1777/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης άγεται στην κρίση ότι οι εργασίες που αφορούν στην εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού (επιπλέον ποσότητα εργασιών μορφοσιδήρου, προμήθεια και εγκατάσταση καναλιών αερισμού – κλιματισμού με τη μόνωσή τους, προμήθεια και εγκατάσταση των στομίων αερισμού – κλιματισμού, προμήθεια και εγκατάσταση των ανεμιστήρων απαγωγής ακαθάρτου και προσαγωγής νωπού αέρα) συνιστούν συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες θα οδηγήσουν μεν σε ποιοτική αναβάθμιση του έργου, αφού με αυτές δημιουργούνται οι υποδομές για την τοποθέτηση μηχανημάτων κλιματισμού, ωστόσο η ανάγκη εκτέλεσής τους δεν προέκυψε, λόγω συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την υλοποίηση της αρχικής εργολαβίας, ώστε να δικαιολογείται κατά νόμο η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, αντιθέτως, η εγκατάσταση κλιματισμού για τη λειτουργία κλειστού γυμναστηρίου την άνοιξη και τους θερινούς μήνες θα έπρεπε, κατά τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να έχει προβλεφθεί κατά την εκπόνηση των αρχικών μελετών και προ της δημοπρατήσεως του έργου, Εξάλλου, οι επικαλούμενες από τον αιτούντα ως απρόβλεπτες περιστάσεις και συγκεκριμένα, η αλλαγή κλιματολογικών συνθηκών, λόγω των πυρκαγιών του έτους 2009 στην περιοχή 5 δεν αποδεικνύονται με στατιστικά μετεωρολογικά δεδομένα, όπως ορθώς έκρινε το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφαση, η δε υποβολή αιτημάτων από αθλητικά σωματεία που ανήκουν στην 1η επαγγελματική κατηγορία για χρήση του υπό ανέγερση σταδίου, υπό την προϋπόθεση ότι σε αυτό θα υπάρχει πλήρες λειτουργικό σύστημα κλιματισμού, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απρόβλεπτο γεγονός που δικαιολογεί κατά νόμο τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Περαιτέρω, η εργασία εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος, συνιστά νέα εργασία, η οποία μπορεί να διαχωριστεί από την αρχική σύμβαση οικονομικά και τεχνικά χωρίς να δημιουργήσει μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, σε κάθε δε περίπτωση, δεν προβάλλεται στην αιτιολογική έκθεση του Α.Π.Ε. λόγος συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησε αναγκαία την εκτέλεση αυτής, με αποτέλεσμα να μη πληρούνται οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις σύναψης της επίδικης σύμβασης και κατά το μέρος τούτο. Επίσης, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο προβαλλόμενος με την αίτηση αναθεώρησης ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι τα αρμόδια όργανά της συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις νόμιμης σύναψης της παρούσας σύμβασης, δεδομένου ότι οι οικείες ως άνω διατάξεις είναι αρκούντως σαφείς, υπάρχει δε, από μακρού χρόνου, σταθερότητα του σχετικού νομικού πλαισίου, καθώς και της νομολογίας αναφορικά με τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων, ενώ με βάση τα προεκτεθέντα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά, η επιμέλεια ως προς τη σύνταξη των μελετών και των συμβατικών τευχών της αρχικής εργολαβίας, η οποία ανάγεται στη σφαίρα των υποχρεώσεών της, δεν δικαιολογεί κατ’ ουσίαν πλάνη ως προς την κατάρτιση της συμπληρωματικής σύμβασης.....πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 1777/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας ανάθεση στην ανάδοχο Κοινοπραξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης παρίσταται νόμιμη, ενόψει και της ήδη εγκριθείσας 2ης παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου της μελέτης. Τούτο διότι αποδείχθηκε ότι οι ανατιθέμενες με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης εργασίες αποτελούν συμπληρωματικές υπηρεσίες κατά την έννοια του εφαρμοστέου εν προκειμένου άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, καθόσον: α) αφορούν σε τμήμα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, ήτοι στη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης και στην ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης, δεν περιλαμβάνονται όμως σ’ αυτό κατ’ είδος, καθόσον αφορούν σε μεταγενέστερο της αρχικής σύμβασης χρονικό διάστημα και τιμολογούνται, ως εκ τούτου, διαφορετικά, είναι δε αναγκαίες για την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου στους προαναφερόμενους δήμους, β) οφείλονται σε περιστάσεις που προέκυψαν εκ των υστέρων από γεγονότα μη δυνάμενα να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο κατάρτισης των συμβατικών τευχών και της σύναψης τόσο της αρχικής όσο και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης. Συγκεκριμένα, η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών από την ημερομηνία υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και μέχρι την παραταθείσα ημερομηνία λήξης του καθαρού χρόνου (2.4.2019), κατέστη αναγκαία, οφειλόταν δε στις καθυστερήσεις που έλαβαν χώρα κατά την εκτέλεση των εργασιών της αρχικής αλλά και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης για τους λόγους που προεκτέθηκαν (σκέψη 4.v) και οι οποίοι δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και γ) αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της αρχικής σύμβασης και δεν μπορούν να διαχωριστούν, από τεχνική και οικονομική άποψη, από την εκτέλεση αυτής (της αρχικής σύμβασης), χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα αναφορικά με την αδιάλειπτη λειτουργία της διαδικασίας Κτηματογράφησης. Τέλος, δοθέντος ότι η αξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, όπως τιμολογήθηκαν με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του Κανονισμού Προεκτιμώμενων αμοιβών της ...., συνυπολογιζόμενης και της αντίστοιχης τιμής μονάδος της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου, εκτιμάται σε 116.638,43 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη δε με εκείνη που προϋπολογίστηκε κατά τη σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, ποσού 155.517,90 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο, κρίνει ότι κατά την ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης

Μελέτη κτηματογράφησης...Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απευθείας ανάθεση στην ανάδοχο Κοινοπραξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης παρίσταται νόμιμη, ενόψει και της ήδη εγκριθείσας 2ης παράτασης του αρχικού συμβατικού χρόνου της μελέτης. Τούτο διότι αποδείχθηκε ότι οι ανατιθέμενες με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης εργασίες αποτελούν συμπληρωματικές υπηρεσίες κατά την έννοια του εφαρμοστέου εν προκειμένου άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005, καθόσον: α) αφορούν σε τμήμα του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, ήτοι στη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης και στην ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης, δεν περιλαμβάνονται όμως σ’ αυτό κατ’ είδος, καθόσον αφορούν σε μεταγενέστερο της αρχικής σύμβασης χρονικό διάστημα και τιμολογούνται, ως εκ τούτου, διαφορετικά, είναι δε αναγκαίες για την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου στους προαναφερόμενους δήμους, β) οφείλονται σε περιστάσεις που προέκυψαν εκ των υστέρων από γεγονότα μη δυνάμενα να προβλεφθούν από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο κατάρτισης των συμβατικών τευχών και της σύναψης τόσο της αρχικής όσο και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης. Συγκεκριμένα, η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών από την ημερομηνία υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και μέχρι την παραταθείσα ημερομηνία λήξης του καθαρού χρόνου (2.4.2019), κατέστη αναγκαία, οφειλόταν δε στις καθυστερήσεις που έλαβαν χώρα κατά την εκτέλεση των εργασιών της αρχικής αλλά και της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης για τους λόγους που προεκτέθηκαν (σκέψη 4.v) και οι οποίοι δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και γ) αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της αρχικής σύμβασης και δεν μπορούν να διαχωριστούν, από τεχνική και οικονομική άποψη, από την εκτέλεση αυτής (της αρχικής σύμβασης), χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα αναφορικά με την αδιάλειπτη λειτουργία της διαδικασίας Κτηματογράφησης. Τέλος, δοθέντος ότι η αξία των εργασιών της 2ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, όπως τιμολογήθηκαν με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του Κανονισμού Προεκτιμώμενων αμοιβών της ...., συνυπολογιζόμενης και της αντίστοιχης τιμής μονάδος της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου, εκτιμάται σε 116.638,43 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), αθροιζόμενη δε με εκείνη που προϋπολογίστηκε κατά τη σύναψη της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, ποσού 155.517,90 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης, το Κλιμάκιο, κρίνει ότι κατά την ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.